Paulina C-B. wystąpiła do sądu o zachowek przeciwko swojej ciotce Joannie K. Powódka jest jedyną córką spadkobierczyni, która wydziedziczyła ją w testamencie notarialnym. A powołała do dziedziczenia swoją siostrę - pozwaną Joannę K.

Powodem wydziedziczenia była niewdzięczność. Córka w czasie rozwodu rodziców stanęła po stronie ojca, matka się na nią obraziła, po czym nie utrzymywały ze sobą kontaktów.

Przebaczenie bez specjalnej formy

Po kilku latach od sporządzenia testamentu, a przed śmiercią, matka wybaczyła córce, ale nie zmieniła testamentu.

Powstało pytanie czy przebaczenie odniosło skutek prawny - czy córka może dziedziczyć. Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo, gdyż testament notarialny nie został zastąpiony przez inny dokument.

Czytaj: Testament z wydziedziczeniem

Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?

Wymazanie wydziedziczenia

Sąd Najwyższy w uchwale z 19 października br. orzekł, że przebaczenie przez spadkobiercę może nastąpić po sporządzeniu testamentu wydziedziczającego, a forma specjalna nie jest wymagana.

Czytaj: SA: wydziedziczenie bliskiej osoby w testamencie może okazać się bezskuteczne

Uzasadniając uchwałę, sędzia sprawozdawca Władysław Pawlak wskazywał, że art. 1110 kc nie daje więcej argumentów, by twierdzić, że przebaczenie wymaga formy notarialnej. Według tego przepisu spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył.

 

- Wydziedziczenie jest aktem emocjonalnym, uczuciowym i o charakterze rodzinnym - wyjaśniał sędzia Pawlak. - Gdyby nie było możliwe przebaczenie po sporządzeniu testamentu z wydziedziczeniem, to by oznaczało, że nie można by skutecznie przebaczyć, gdyby wymagana była forma notarialna - dodał.

Czytaj: Kodeks cywilny. Spadki

SN dodał, że inna treść uchwały przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, jaką jest ochrona wiezów rodzinnych.

Sygnatura akt III CZP 37/18, uchwała 3 sędziów SN z 19 października 2018 r.