Powodami byli Iwona i Dariusz W., którzy mają nieruchomość położoną poza obszarem ograniczonego użytkowania spowodowanego hałasem z lotniska Ławica w Poznaniu. Co do tego obszaru nie ma żadnych nakazów i zakazów podejmowania szczególnych działań. Obowiązki dotyczą tylko takich placówek jak szpital, szkoła, żłobek, a nie domy mieszkalne.
Powodowie powołali się na art. 136 ustawy Prawo ochrony środowiska, które stanowi, że jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części.
W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, a szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Z tym, że z roszczeniem tym można wystąpić w okresie trzech lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.
Zasądzenie 68 tys. zł przez sąd I instancji
Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powodów in solidum 68.113,21 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 marca 2014 r. do dnia 31
grudnia 2015 r., a od dnia 1 stycznia 2016 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty, a nadto rozstrzygnął o kosztach postępowania. Podstawę faktyczną tego wyroku stanowiły następujące ustalenia faktyczne:
Pozwany Port Lotniczy Poznań – Ławica sp. z o.o. w Poznaniu prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie transportu lotniczego.
W 1987 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze, które przejęło zarządzanie lotniskiem w Ławicy. W 1993 r. przystąpiono do budowy nowego terminala pasażerskiego, uruchomiono pierwsze połączenie zagraniczne. Dalszy rozwój lotniska przypadał na początek dwudziestego pierwszego wieku, a istotne przyspieszenie jego rozwoju wynikało z przystąpienia Polski do UE, od którego to momentu
rozszerzano połączenia z szeregiem miast europejskich.
Po roku 2011, przy wsparciu funduszy europejskich, prowadzono dalszą rozbudowę terminala pasażerskiego, rozbudowę płaszczyzn lotniskowych, budowę nowej sortowni bagażu. Rozwój lotniska w kolejnych dziesięcioleciach skutkował wzrostem operacji lotniczych. Przeciętnie w ujęciu dobowym w roku 2009 wykonywanych było ogółem 76 operacji lotniczych. Do roku 2034 prognozowany jest systematyczny wzrost aż do poziomu 132 operacji na dobę.
Srodowiskowe uwarunkowania
W dniu 28 lutego 2011 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja Portu Lotniczego Poznań – Ławica sp. z o.o. im. H. Wieniawskiego.”.
Powodowie są właścicielami nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym.
Nieruchomość powodów znajduje się w strefie zewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego uchwałą nr XVIII/302/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z 30 stycznia 2012 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska
Poznań-Ławica w Poznaniu.
Pismem z dnia 28 lutego 2014 r., doręczonym tego samego dnia, pełnomocnik powodów wezwał pozwanego do zapłaty, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, kwoty 350.000 zł, w tym 200.0000 zł tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości oraz 150.000 zł tytułem nakładów na wygłuszenie budynku w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Wnioskiem złożonym w dniu 28 lutego
2014 r. pełnomocnik powodów zawezwał pozwanego do próby ugodowej. Do zawarcia ugody pomiędzy stronami nie doszło.
Budynek mieszkalny powodów spełniał wymogi Polskiej Normy tj. normy PN-B-02151-3:1999 („Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach”) przed wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania w zakresie izolacyjności akustycznej.
W budynku powodów należy wymienić okna na okna o podwyższonym współczynniku izolacyjności akustycznej.
Nakłady niezbędne
Wysokość nakładów jakie powodowie powinni ponieść w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego dla ich nieruchomości wynosi:
- w wersji I z wentylacją mechaniczną – 71.242,62 zł,
- w wersji II z wentylacją i nawiewnikami ściennymi Aereco EHT-501 – 74.484,27
zł,
- w wersji III z wentylacją i nawiewnikami ściennymi FlopSystem – 68.113,21 zł.
Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny niniejszej sprawy na podstawie dowodów w postaci dokumentów oraz opinii biegłych. Dokumenty złożone w toku postępowania uznał za wiarygodne. Złożone w sprawie opinie (w sprawie przedstawiona została opinia łączna
biegłych.
Powstanie szkody
W oparciu o takie ustalenia i oceny Sąd Rejonowy poczyni następujące rozważania: Uzasadniając swoje roszczenie powodowie powołali się w pierwszej kolejności na art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. wskazując, że w związku z ustanowieniem uchwałą nr XVIII/302/12 OOU spadła wartość należącej do nich nieruchomości.
Zgodnie z tym przepisem, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Z kolei zgodnie z art. 136 ust. 2
POŚ, obowiązanym do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że roszczenie powodów o zwrot
nakładów na rewitalizację akustyczną budynku wywodzone z art. 136 ust. 3 POŚ w związku z par. 9 pkt 1 uchwały nr XVIII/302/12 nie miało oparcia w tych przepisach.
Powodowie powołali się jednak także alternatywną podstawę faktyczną roszczenia z tytułu odszkodowania związanego z zapewnieniem właściwego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Otóż, w związku z położeniem w strefie OOU na nieruchomości
powodów istnieją realne przekroczenia norm hałasu określone na podstawie obowiązującego prawa. W szczególności należący do nich budynek mieszkalny nie spełnia warunków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1e Prawa budowlanego w zakresie ochrony przed hałasem i
drganiami. Apelację od tego wyroku wniosła pozwana spółka. Sąd Okręgowy w Poznaniu w październiku 2021 r. ustalił, że roszczenie powodów ma uzasadnione podstawy, bo istnieje związek przyczynowy między wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania a uciążliwością i zaistnieniem szkody. Sąd Okręgowy zmodyfikował rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jedynie w zakresie wynikającym z uwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczenia odsetkowego.
Odszkodowanie zostało powodom wypłacone przez Porty Lotnicze.
Czytaj w LEX: Właścicielowi domu w pobliżu lotniska przysługuje odszkodowanie > >
Zarzuty skargi kasacyjnej
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu złożył Port Lotniczy Poznań-Ławica spółka z o.o. jeszcze w grudniu 2021. Pełnomocnik portu radca prawny Tomasz Wilk zarzucił niewłaściwe zastosowanie art. 129 ustawy Prawa ochrony środowiska. Jego zdaniem sąd powinien zastosować art. 136 tej ustawy, który stanowi, że obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.
Sprawdź w LEX: Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych na podstawie przepisów działu IX ustawy - Prawo ochrony środowiska > >
Precedensowa sprawa
Sąd Najwyższy oddalił skargę. Jak stwierdził sędzia sprawozdawca prof. Karol Weitz, sprawa jest skomplikowana i precedensowa. Precedensowy charakter tego wyroku polega na tym, że SN zajął w nim stanowisko przeciwne do tego wyrażonego w uchwale z 28 października 2022 r. (III CZP 100/22).
- To sytuacja, gdy nieruchomość powodów położona jest w strefie zewnętrznej obszaru zewnętrznego użytkowania, co do której nie ma zakazów i nakazów szczególnych działań, celem rewitalizacji akustycznej ich budynku. Ale z uwagi na dopuszczalny w świetle uchwały sejmiku województwa poziom hałasu, jaki może osiągnąć działalność lotniska, nastąpi taka sytuacja, w której budynek powodów nie spełni polskiej normy – wyjaśniał wyrok sędzia Weitz. – Ponieważ mamy do czynienia z legalnym działaniem władzy, szkodą legalną, nie ma możliwości, aby powodowie przed tym hałasem obronili się, korzystając z prawa własności. A zatem szkoda polega na tym, że ograniczone zostaje ich prawo własności przez wykluczenie możliwości obrony przed nadmiernym hałasem - dodał.
Zaznaczył także, że Sąd Najwyższy zdaje sobie sprawę, że to jest kwestia osiągnięcia przez lotnisko pewnego poziomu działalności, ale trzeba zwrócić uwagę na trzyletni termin przedawnienia roszczeń od daty wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania. I gdyby oczekiwać sytuacji, w której hałas by został osiągnięty, to byłoby ryzyko przedawnienia roszczenia, zanim spełniłaby się przesłanka jego realizacji.
Więcej argumentów SN przedstawi w pisemnym uzasadnieniu.
Wyrok Izby Cywilnej SN z 18 lutego 2025 r., sygnatura akt II CSKP 2130/22
![[E-book] Cyfryzacja współpracy sądowej i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, handlowych i karnych o charakterze transgranicznym. Komentarz](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82650/978-83-8390-111-4_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 228.6 zł
|Cena regularna: 254 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 190.49 zł
