15 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Rozwiązania, które wprowadziła, mają być odpowiedzią na zmiany zachodzące na rynku pracy i w gospodarce. Innymi słowy mają pomagać w tym by osoby, które z tego skorzystają były bardziej konkurencyjne na rynku. Sam ZRK zawiera tzw. kwalifikacje pełne, które zdobywa się w systemie oświaty lub szkolnictwa wyższego, oraz tzw. kwalifikacje rynkowe, które można zdobywać nieformalnie.

System już wkrótce może mieć też duże znaczenie dla przyszłych mediatorów. Mówił o tym zresztą w rozmowie z Prawo.pl Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości. Chodziło o projektowane zmiany w prawie rodzinnym zakładające m.in. rodzinne postępowanie informacyjne przy rozwodach i separacjach rodziców małoletnich dzieci.

Zobacz procedurę w LEX: Skierowanie stron do mediacji w sprawach o rozwód i separację >

Minister odnosząc się do prac nad Krajowym Rejestrem Mediatorów przypomniał, że od ponad trzech lat prowadzone są działania, które doprowadziły do tego, że wszystkie specjalizacje mediatorów będą certyfikowane w ramach Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). 

Czytaj: 
Romanowski: Zmieniamy prawo rodzinne, by chronić dzieci i usprawnić postępowania>>
Najpierw rozmowa, potem rozstanie - MS chce utemperować polskie rozwody>>

ZRK i ZSK do czego służą?

W Polsce kwalifikacje nadawane są w systemach oświaty i szkolnictwa wyższego, ale także przez stowarzyszenia i organizacje branżowe, funkcjonujące na podstawie różnych przepisów. Niektóre z kwalifikacji nadawanych poza systemami oświaty i szkolnictwa wyższego odpowiadają wysokim standardom jakości, ale nie wszystkie. To z kolei może utrudniać poszukiwanie pracy poza granicami kraju. I Polacy często są zatrudniani poniżej swojej wiedzy i umiejętności. Możliwość sprawdzenia poziomu kwalifikacji powinna spowodować, że Polak pracujący np. w Irlandii będzie zarabiał tyle samo co Irlandczyk z takimi samymi kompetencjami. 

Czytaj w LEX: Mediacje i postępowanie ugodowe w sprawach cywilnych i gospodarczych >

Prace nad nowym systemem prowadzone były pod kierunkiem Ministra Edukacji Narodowej, który nadzorował i koordynował cały obszar zmian w systemie kwalifikacji. Brali w nich udział - jak zapewnia strona rządowa - partnerzy społecznymi, przedstawiciele pracodawców, związków zawodowych, organizacji branżowych, organizacji pozarządowych, instytucji edukacyjnych i naukowo-badawczych, firm szkoleniowych. 

Z kolei Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (ZRK) jest rejestrem publicznym, który gromadzi informacje o wszystkich kwalifikacjach włączonych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji niezależnie od innych istniejących w Polsce rejestrów i spisów tworzonych na potrzeby poszczególnych resortów, branż, środowisk i instytucji. Dzięki niemu można się dowiedzieć jakie konkretne wymagania trzeba spełnić, żeby uzyskać daną kwalifikację, oraz jakie instytucje mają uprawnienia do ich nadawania. W rejestrze ujęte są tzw. kwalifikacje pełne, tj. te które nadawane są wyłącznie w systemach oświaty i szkolnictwa wyższego, a także cząstkowe, w skład których wchodzą kwalifikacje ze szkolnictwa zawodowego, nadawane po ukończeniu studiów podyplomowych, uregulowane, rynkowe oraz rynkowe w rzemiośle. ZRK pełni także funkcję łącznika dla instytucji, które współpracują w ramach ZSK.

Czytaj w LEX: Mediacja i inne sposoby polubownego rozwiązywania sporów w zamówieniach publicznych >  

Od przeglądania kwalifikacji, po uprawnienia do certyfikowania

Dzięki ZRK można: 

  • przeglądać kwalifikacje włączone do ZSK i wyszukiwać instytucje, które nadają daną kwalifikację - bez konieczności rejestrowania się w ZRK;
  • wnioskować o włączenie do ZSK kwalifikacji rynkowej;
  • wnioskować o nadanie uprawnień do certyfikowania kwalifikacji;
  • wnioskować o wpis na listę podmiotów pełniących funkcję zewnętrznego zapewnienia jakości; 5. śledzić w kalendarzu terminy warsztatów i seminariów poświęconych ZRK.

Kwalifikacje dostępne w ZRK można znaleźć na stronie: https://kwalifikacje.gov.pl/k. 

Są różne - przykładowo związane z branżą hotelarską, cukierniczą. W przypadku mediacji to "prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach rodzinnych”. Zgodnie z opisem taka osoba jest gotowa do samodzielnego prowadzenia mediacji rodzinnych zarówno dotyczących ustalenia warunków rozstania, podziału majątku, opieki nad dziećmi, alimentów, sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, zarządzania firmą rodzinną, jak i opieki nad rodzicami oraz innymi obszarami z zakresu spraw rodzinnych, takich jak: podział obowiązków, prawa i obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej, kontakty dzieci z członkami dalszej rodziny. - Osoba posiadająca kwalifikacje może prowadzić mediacje zarówno ze skierowania sądowego, jak i pozasądowego. Zadania te może wykonywać w ramach własnej działalności lub będąc zatrudniona w instytucji - czytamy. 

Czytaj w LEX: Wspieranie polubownych metod rozwiązywania sporów >

Co ważne, składanie wszystkich wniosków odbywa się elektronicznie, z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP. W celu złożenia odpowiedniego wniosku niezbędna jest rejestracja konta. 

Trzy rodzaje kwalifikacji

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami wyróżniamy następujące rodzaje kwalifikacji:

  • kwalifikacje w oświacie i szkolnictwie wyższym
  • kwalifikacje uregulowane, nadawane na podstawie przepisów prawa, ale poza szkołą czy uczelnią – np. prawo jazdy czy dyplom nurka.
  • kwalifikacje rynkowe, czyli zestawy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji konkretnych zadań zawodowych.

Docelowo wszystkie kwalifikacje mają być włączone do ZSK, ale największą rewolucję system wprowadza na rynku kwalifikacji rynkowych. 
Warto pamiętać, że kwalifikacje to nie tylko świadectwo szkolne czy dyplom magistra. System uwaględnia to, że wiedzę, umiejętności oraz kompetencje społeczne można zdobywać w różnych miejscach: m.in. w szkołach i na uczelniach, ale też w miejscu pracy, na kursach prowadzonych przez firmy szkoleniowe, czy ucząc się samodzielnie w domu. 

Lista instytucji znajdujących się w ZRK: https://kwalifikacje.gov.pl/p

Zobacz procedurę w LEX: Ustalenie i uiszczenie kosztów mediacji >

Osiem poziomów do zdobycia 

Polska Rama Kwalifikacji (PRK), podobnie jak Europejska Rama Kwalifikacji (ERK), składa się z ośmiu poziomów. Każdy z nich jest opisywany za pomocą ogólnych stwierdzeń charakteryzujących wymagania w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, które muszą spełniać osoby posiadające kwalifikacje danego poziomu.

Czytaj w LEX: Kto jest administratorem danych przetwarzanych w związku z mediacją w postępowaniu administracyjnym? >

Warto też wspomnieć, że ZSK ma sprzyjać mobilności zawodowej. Dlatego PRK jest symbolem jakości w Polsce i za granicą. To ma z kolei pomóc i osobom poszukującym pracy poza własnym krajem - by nie byli przykładowo gorzej wynagradzani, lub by nie oferowano im niższych stanowisk, jak i dla pracodawców zatrudniających obcokrajowców. Z założenia dyplom lub certyfikat poświadczający kwalifikację włączoną do ZSK, ma być wiarygodnym i powszechnie uznawanym dowodem na to, co rzeczywiście wie i umie jego posiadacz. 

Swoje własne ramy kwalifikacji posiadają również inne kraje Unii Europejskiej, a w 2008 roku ustanowiona została Europejska Rama Kwalifikacji (ERK), która pozwala na łatwe porównanie poziomów ram z różnych państw członkowskich. Co to oznacza w praktyce? Poziomy Polskiej Ramy Kwalifikacji można łatwo odnieść do poziomów Europejskiej Ramy, a następnie przełożyć na ramy kwalifikacji danego kraju – np. Szkocji, Francji lub Irlandii.

Czytaj w LEX: Mediacja w erze Covid-19 (koronawirusa) >

 

Zadania Instytutu Badań Edukacyjnych

Za prowadzenie i rozwój Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji, będącego obok Polskiej Ramy Kwalifikacji, kluczowym elementem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji odpowiada Instytut Badań Edukacyjnych. 

Udziela on wsparcia m.in w zakresie:

  • konsultacji przy rozpatrywaniu wniosków,
  • organizacji seminariów i spotkań roboczych,
  • organizacji konsultacji środowiskowych,
  • zgłaszania i opisywania kwalifikacji,
  • organizacji spotkań pracowników ministerstw z wnioskodawcą.

Zobacz procedury w LEX:

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.