Zasady etyki zawodowej stoją w obliczu poważnych wyzwań, dotykających podstawowych wartości zawodu radcy prawnego. Tymi wartościami są niezależność, ochrona tajemnicy zawodowej, poufność komunikowania się klienta ze swoim prawnikiem, unikanie konfliktu interesów - mówili radcy parwni podczas konferencji na temat „Zasad Etyki zawodów prawniczych u progu XXI wieku”, zorganizowanej 16 kwietnia przez warszawską Izbę Radców Prawnych.
Presja otoczenia
- Te fundamentalne zasady znajdują się pod presją, zarówno mechanizmów rynkowych, jak i pod naciskiem państw i instytucji międzynarodowych – stwierdziła Maria Ślązak, wiceprezydent CCBE (na zdjęciu).
Maria Ślązak zaznaczyła, że instytucje międzynarodowe i państwa walcząc z kryzysem ekonomicznym, z terroryzmem i praniem brudnych pieniędzy podejmują działania osłabiające wartości etyczne. Politycy zapominają, że tylko przestrzeganie tych zasad zapewnia rzetelny wymiar sprawiedliwości, dający równe szanse wszystkim obywatelom.
Moralność prawników
Wartości etyczne zaakcentował także były minister sprawiedliwości Andrzej Kalwas:
- Nie można, naprawdę być dobrym prawnikiem bez zrozumienia znaczenia i roli zasad przyzwoitego postępowania, a także nie można wykonywać żadnego innego zawodu zaufania publicznego, nie przestrzegając w swym codziennym postępowaniu tych zasad – powiedział Andrzej Kalwas.
Moralność sędziów, prokuratorów, radców prawnych, czy adwokatów- tak jak i innych osób spełniających ważne usługi dla obywateli, ma pierwszorzędne znaczenie dla społeczeństwa – dodał Kalwas.
Były prezes KRRP Zenon Klatka zwrócił uwagę na sądownictwo dyscyplinarne.
- Najistotniejsza jest odpowiedzialność dyscyplinarna – ma ona też najszerszy zasięg, bo odnosi się nie tylko do czynności zawodowych ale również do działań w sferze publicznej i życia prywatnego – powiedział Zenon Klatka. - Ta odpowiedzialność, z surowymi sankcjami, nie byłaby możliwa bez istnienia przepisów etyki zawodowej, których naruszenie – a nie naruszenie ustawy - przeważa w praktyce sądów dyscyplinarnych. To bowiem zasady etyki zawodowej zawierają obok ogólnych norm moralnych również konkretne zakazy i nakazy odnoszące się do czynności zawodowych.
Mecenas Klatka stwierdził, że „jeśli nie chcemy by usługa prawnicza świadczona przez nas była wyłącznie usługą taką samą jak inne usługi rynkowe to musimy poprzeczkę wymagań umieścić wyżej. Przyjmujemy więc jako wzorce naszych zachowań nie tylko zgodność z przepisami prawa ale i dobre obyczaje oraz godność zawodu” – podsumował swe wystąpienie Zenon Klatka.
Jak to robią inni
Zaproszeni na konferencję goście z Niemiec, Francji, Belgii i Luksemburga przyznali, że zasady etyczne w ich krajach są niemal identyczne jak w Polsce.
Belgijski adwokat Robert Baerdemaker powiedział, że podstawą etyczną wykonywanego przez niego zawodu jest niezależność. Jeśli nawet prawnik w swej pracy spotka się z „niemoralnym prawem” to jego reakcją powinna być postawa, którą cechuje lojalność wobec klienta i godność zawodowa.
Francuski prawnik Jean-Louis Scherman zwrócił uwagę na ewolucję zasad etycznych w Europie.
- Zawód prawnika się zmienia, pojawiają się nowe technologie, wzrasta konkurencja, ale nasza etyka nadal opiera się na czterech filarach: zachowaniu tajemnicy klienta, niezależności, unikaniu konfliktu interesów i wolnym wyborze adwokata – powiedział Scherman.
Podkreślił także, że europejska dyrektywa usługowa jest dla prawników bardzo niebezpieczna, gdyż zrównuje zawody nie posiadające etyki z zawodami opierającymi się na deontologii, kosztem tych ostatnich.