Prokuratorscy związkowcy chcą wniosku do TK w sprawie wynagrodzeń w 2023 r.

Rada Główna Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP chce, by Trybunał Konstytucyjny ocenił, czy przepisy ustawy okołobudżetowej regulujące podstawę wynagrodzenia dla prokuratorów, ale i sędziów, w 2023 r., są zgodne z Konstytucją. Wystąpiła w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego. Takie wnioski w sprawie sędziów skierowała do TK już KRS oraz prezesi Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Przypomnijmy, w ustawie okołobudżetowej na 2023 r. po raz trzeci z rzędu ustalono podstawę do wyliczania wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i powiązanych z ich płacami zawodów (np. referendarzy) nie tak, jak to wynika z Prawa o ustroju sądów powszechnych czy Prawa o prokuraturze.
Zgodnie z ustawami ustrojowymi, podstawą ustalenia wynagrodzenia zasadniczego ma być przeciętne wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Czyli powinno to być 6156,245 złotych. Tymczasem rząd zastosował stałą podstawę - 5 444,42 zł. Zaczęło się jednak już w 2021 roku, kiedy to z powodu pandemii wynagrodzenia sędziów i prokuratorów zostały utrzymane na poziomie z 2020 roku. Z kolei w 2022 r. (którego dotyczą obecnie pozwy) wynagrodzenie wyliczono na podstawie II kwartału, ale... 2020 roku, a nie 2021 r. Efektem kolejnego odstępstwa w wyliczaniu wynagrodzeń są pozwy kierowane do sądów przez prokuratorów, sędziów ale też m.in. referendarzy. Kwestionowane są wynagrodzenia w 2022 r., ale również 2021 r. - tu też zapadły już pierwsze nieprawomocne wyroki. Zostało również skierowane pytanie prejudycjalne do TSUE. 

Czytaj: 
Sprawa wynagrodzeń sędziowskich do TSUE - jest pierwsze pytanie prejudycjalne>>Sąd: Nie było podstaw do zamrożenia wynagrodzeń prokuratorów w 2022 r.​>>

Rząd zabiera prokuratorom ich prawa nabyte

Prokuratorscy związkowcy przypominają, że rozwiązanie wiążące płacę prokuratorów z przeciętnym wynagrodzeniem zostało wprowadzone, jeszcze do poprzednio obowiązującej ustawy o prokuraturze w 2008 r., jako konsensus między stroną rządową, a środowiskiem prokuratorskim, po wielomiesięcznym protestach inicjowanych przez Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP oraz działający w jego ramach Komitet Obrony Prokuratorów.

- Wypracowane w drodze dialogu społecznego rozwiązanie miało stanowić gwarancję cyklicznego i obiektywnego, a nie doraźnego i uznaniowego urealniania płac prokuratorów w oparciu o wiarygodny wskaźnik odzwierciedlający rzeczywistą sytuację na rynku pracy. Gwarancja, o której wyżej mowa, jest w istocie nabytym prawem podmiotowym przez określoną grupę obywateli (prokuratorów), a trwałość tego nabycia pozostaje pod ochroną Konstytucji RP poprzez wywodzoną z brzmienia jej art. 2 zasady ochrony praw słusznie nabytych - wskazuje w piśmie prokurator Jacek Skała, przewodniczący Związku.

I przypomina, że w ślad za orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego przyjmuje się powszechnie, że zasada ochrony praw słusznie nabytych zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczania praw podmiotowych, jak również dotyczy praw podmiotowych już przysługujących określonym osobom lub ekspektatyw tych praw. Kierując się powyższymi kryteriami należy podkreślić, iż w odniesieniu do odmiennego niż wynikającego z treści przepisów Prawa o prokuraturze kształtowania podstawy wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów, winna z całą pewnością zadziałać zasada ochrony praw słusznie nabytych - podsumowuje. 

Czytaj w LEX: Kmiecik Romuald: O podręczniku Hansa Grossa, sędzi śledczym i dwoistej funkcji prokuratora >>

Dodaje również, że odmienne, lecz niekorzystne kształtowanie podstawy wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów w ustawie o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023, stanowi "wyraz arbitralnego ograniczenia prawa do słusznego wynagrodzenia funkcjonariusza publicznego, jakim jest prokurator". - Nie sposób wskazać bowiem obiektywnych czynników pozwalających na realne obniżenie wynagrodzenia tych osób, albowiem w dalszym ciągu obserwowany jest wzrost gospodarczy, co przekłada się również na znaczny wzrost płac na rynku pracy. Nie zachodzi wobec tego szczególna sytuacja, uzasadniona ważnym interesem publicznym odniesionym do sytuacji budżetowej państwa, mogąca stanowić przyczynę naruszenia praw słusznie nabytych w zakresie wynagradzania prokuratorów - podsumowuje. 

Czytaj w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >>

Ministerstwo też widzi problem

Związkowcy przypominają też stanowiska Ministra Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego oraz Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego Prokuratora Krajowego w przedmiotowej sprawie. - Jak wynika z pierwszego z wymienionych stanowisk ( z września 2022 r.): „mając na względzie obecne uwarunkowania społeczno — gospodarcze, zwłaszcza zaś wskaźniki rozwoju ekonomicznego, niezagrożony wzrost PKB i dobry stan finansów publicznych, wprowadzenie przepisów po raz kolejny zamrażających płace stanowiłoby arbitralne rozwiązanie pozbawione dostatecznych podstaw prawnych. Sytuacja taka może doprowadzić do kierowania przez prokuratorów i asesorów pozwów z roszczeniami przeciwko Skarbowi Państwa - zacytowano, dodając że Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny" mając pełną świadomość niekonstytucyjności rozwiązań ustawy „okołobudżetowej” na 2023 r. wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o zabezpieczenie kwoty 480 milionów złotych w związku z zasadnością kierowanych przez prokuratorów i sędziów powództw".

Czytaj w LEX: Obowiązki prokuratora zawieszonego w czynnościach – kilka uwag wokół art. 150 par. 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze >

- Jako że kwestia mająca być przedmiotem wniosku, o którym mowa we wstępie, dotyczy wszystkich, bez wyjątku, prokuratorów w Rzeczypospolitej Polskiej, wydaje się racjonalnym i celowym skierowanie wniosku przez ich najwyższego zwierzchnika. Należy podkreślić, iż z analogicznymi wnioskami w odniesieniu do sędziów wystąpiła już I Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Krajowa Rada Sądownictwa. Trybunał Konstytucyjny połączył sprawy zainicjowane wnioskami wymienionych wyżej podmiotów celem wspólnego rozpoznania. Do postępowania zgłosił udział Rzecznik Praw Obywatelskich wnosząc o uznanie kwestionowanych przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (odnoszących się do wynagrodzenia sędziów) za niekonstytucyjne - przypomina prokurator Skała.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.