SA: weksel nie przedstawiony do zapłaty, ale zobowiązanie nie wygasło

Nieprzedstawienie weksla własnego wystawcy do zapłaty w terminie nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania wekslowego i nie daje dłużnikowi prawa uchylenia się od jego spełnienia, a ma tylko ten skutek, że wierzyciel traci prawo dochodzenia odsetek od sumy wekslowej i to też tylko do daty jego okazania - uznał Sąd Apelacyjny w Warszawie.

Powód wniósł o wydanie nakazu zapłaty na podstawie weksla własnego do kwoty 400.000 zł w postępowaniu nakazowym. W zarzutach od wydanego nakazu pozwana wskazała, że weksel został uzupełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem, a ona sama mogła się z nim zapoznać dopiero po otrzymaniu nakazu zapłaty, a zatem zobowiązanie wekslowe wygasło.

Sąd I instancji utrzymał zaskarżony nakaz w mocy. Ustalił, że weksel stanowił zabezpieczenie wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej pozwanej i jej mężowi. Odnosząc się do zarzutów pozwanej wskazał, że złożenie podpisów na wekslu, przy zastrzeżeniu w umowie woli zabezpieczenia wekslowego, wskazywało na zamiar pożyczkobiorców zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, jako gwarancji roszczeń ze stosunku pożyczki. Samo wydanie weksla niezupełnego, nawet bez szczegółowych wskazówek, co do jego wypełnienia, zdaniem Sądu stwarzało domniemanie zgody na wypełnienie weksla. Powód wypełnił przy tym weksel przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania ze stosunku pożyczki, a wpisana kwota odpowiadała granicy określonej w umowie.

Weksel w obrocie gospodarczym>>

Dłużnik nie zapoznał się z wekslem

Apelacja wniesiona przez pozwaną została uwzględniona w niewielkim zakresie. Sąd wskazał, że wobec wekslowej odpowiedzialności pozwanej, powoda obciążał jedynie obowiązek przedłożenia przy pozwie dokumentu, który spełniał wymogi formalne weksla (art. 101 ustawy Prawo wekslowe). Odnosząc się do zarzutu nieprzedstawienia weksla do zapłaty, Sąd przypomniał, że posiadacz powinien dokonać tej czynności w pierwszym dniu, w którym mógł domagać się zapłaty, bądź jednym z dwóch dni następnych. Jeżeli tego nie zrobił, dłużnik mógł złożyć sumę wekslową do depozytu sądowego na koszt i niebezpieczeństwo posiadacza weksla (art. 38 i 42 prawa wekslowego), a nadto posiadacz weksla tracił prawa regresowe do indosantów, wystawcy oraz innych dłużników wekslowych z wyjątkiem akceptanta (art. 53 prawa wekslowego). Dłużnik ma bowiem prawo zbadać treść dokumentu, ustalić uprawnienia posiadacza i treść zobowiązania wekslowego. Nieprzedstawienie weksla ma więc ten skutek, że roszczenie wekslowe co do zasady wygasa, utrzymując się jedynie w stosunku do wystawcy, którego odpowiedzialność przy wekslu własnym jest taka jak akceptanta weksla trasowanego (art. 104 prawa wekslowego) oraz poręczycieli, którzy odpowiadają na równi z wystawcą (art. 103 w związku z art. 32 prawa wekslowego). Powyższe oznacza, że pozwana, jako wystawca weksla własnego nie mogła się uchylić od spełnienia zobowiązania wekslowego.

Sąd dodał, że zaniechanie przedstawienia weksla wystawcy do zapłaty ma również ten skutek, że wierzyciel traci prawo dochodzenia odsetek, ale tylko do daty jego okazania. Od dnia przedstawienia weksla do zapłaty jego wystawca popada w opóźnienie i obowiązany jest do uiszczenia odsetek od sumy wekslowej. Zdaniem Sądu, wszczęcie postępowania w sprawie umożliwiło pozwanej zaznajomić się z treścią uzupełnionego weksla. Uzasadniało to domaganie się przez powoda odsetek od sumy wekslowej. Do dnia wystąpienia z zarzutami pozwana mogła zapoznać się z dokumentem weksla w sądzie oraz sprawdzić czy istnieje jej odpowiedzialność wekslowa. Od daty złożenia zarzutów można było więc mówić o skutkach opóźnienia, dających podstawę do zasądzenia odsetek.

Wyrok SA w Warszawie z 4.12.2017 r. I ACa 1582/15.