SA: dłużnik rzeczowy spłaca wierzytelność w tej samej walucie co dłużnik osobisty

Dłużnik hipoteczny, niebędący dłużnikiem osobistym, ponoszący rzeczową odpowiedzialność za spłatę kredytu zaciągniętego w walucie obcej, ale wypłaconego i spłacanego przez dłużnika osobistego w złotych polskich, obowiązany jest spłacić swoje zobowiązanie w walucie polskiej - orzekł Sąd Apelacyjny w Katowicach.

Bank zawarł umowę kredytu we franku szwajcarskim. Zgodnie z umową kredyt miał być wypłacony kredytobiorcy w złotych polskich i w tej walucie kredytobiorca obowiązany był spłacać kredyt. Jako zabezpieczenie kredytu pozwany ustanowił na swojej nieruchomości hipotekę zwykłą i kaucyjną, również wyrażoną w walucie obcej. Kredytobiorca nie spłacił kredytu, wobec czego bank wypowiedział pozwanemu wierzytelność hipoteczną i wezwał go do spłaty pozostałej części kredytu powiększonej o odsetki, a następnie wystąpił przeciwko niemu z powództwem o zapłatę tej kwoty.

Obowiązuje zasada walutowości

Sąd I instancji oddalił powództwo banku, podzielając stanowisko strony pozwanej, że w świetle art. 358 k.c. niedopuszczalne było żądanie od niej zapłaty należności w walucie polskiej. Skoro bowiem kredyt został zaciągnięty w walucie obcej, to wybór waluty, w której miała nastąpić spłata, należał do niej jako do dłużnika. Z poglądem tym zgodził się również Sąd Apelacyjny.

Kredyt miał być spłacany w złotówkach, nie we frankach

Inny pogląd na tę kwestię miał Sąd Najwyższy, rozpoznający kasację w sprawie. Sąd Najwyższy zauważył, że zarówno zasada swobody umów (art. 353¹ k.c.) oraz rozwiązania prawa bankowego (art. 69 ust. 2) pozwalały stronom ustalić, jako walutę zobowiązania (wierzytelności) walutę obcą, a jako walutę wykonania tego zobowiązania (spłaty wierzytelności) walutę polską. W tej sytuacji, hipoteka zabezpieczająca spłatę kredytu została prawidłowo wyrażona w walucie, w której udzielono kredytu (art. 65 u.k.w.h.). Odnosząc się do możliwości wyboru waluty spełnienia świadczenia przez dłużnika, Sąd podkreślił, że takie rozwiązanie byłoby dopuszczalne w sytuacji, gdyby przedmiotem zobowiązania była suma pieniężna wyrażona w walucie obcej. Strony umowy wyraźnie natomiast zadecydowały, że spłata kredytu miała następować w złotych polskich.

LEX Linie Orzecznicze Artykuł pochodzi z programu LEX Linie Orzecznicze Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami

Dłużnik rzeczowy odpowiada co do zasady jak dłużnik osobisty

Sąd Najwyższy przypomniał, że hipoteka wynika z konkretnej, oznaczonej wierzytelności i jest z nią ściśle związana. Co prawda, odpowiedzialność dłużnika hipotecznego wobec wierzyciela hipotecznego jest odpowiedzialnością tylko rzeczową i jedynie do wysokości wartości obciążonej nieruchomości, to jednak pozostałe zasady tej odpowiedzialności są ukształtowane przez umowę kreującą wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. Właściciel nieruchomości, który ustanawia hipotekę na zabezpieczenie kredytu bankowego, przyjmuje zatem odpowiedzialność rzeczową za ściśle określony dług, wynikający z oznaczonej umowy kredytowej, określającej między innymi zasady spłaty zadłużenia, w tym walutę spłaty. Skoro zatem strony umowy kredytu ustaliły, że jego spłata ma następować w polskich złotych, to również dłużnik rzeczowy, niebędący dłużnikiem osobistym, obowiązany jest spłacić swoje zobowiązanie rzeczowe w walucie polskiej.

Rozpoznając ponownie apelację powoda Sąd Apelacyjny zmienił zatem zaskarżony wyrok i uwzględnił w całości żądanie pozwu.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 1.12.2016 r., sygn. akt I ACa 1148/15.

Opracowanie: Marek Sondej