Jak poinformowano po posiedzeniu rządu, program jest jednym z efektów współpracy ministra spraw wewnętrznych z ministrem finansów i prokuratorem generalnym, dotyczącym wypracowania systemowych rozwiązań odnoszących się do przeciwdziałania i zwalczania przestępczości gospodarczej.
Zdaniem rządu przyjęcie programu jest konieczne, bo ze wszystkich rodzajów przestępczości to przestępczość gospodarcza powoduje największe straty dla budżetu państwa i sektora prywatnego. Zwiększa też obszar funkcjonowania szarej strefy i często towarzyszą jej inne rodzaje nielegalnej działalności: kryminalna (np. fałszowanie dokumentów) i korupcyjna.
Z danych policji wynika, że w latach 2003-2013 każdego roku wykrywano ok. 150 tys. przestępstw gospodarczych. W 2014 r. było ich więcej – 163 080. Natomiast od 2009 r. spada liczba osób podejrzanych o przestępstwa gospodarcze. W 2013 r. było ich najmniej od ponad 10 lat – 39 081. Wzrost liczby przestępstw i spadek podejrzanych o ich dokonanie może świadczyć o popełnianiu bardziej złożonych przestępstw, w tym również przez grupy zorganizowane.
Czytaj: MSW: rośnie przestępczość "białych kołnierzyków">>>
Głównym celem programu jest ograniczenie przestępczości gospodarczej. Zostanie on zrealizowany przez efektywniejsze przeciwdziałanie przestępczości gospodarczej, skuteczniejsze jej zwalczanie oraz większą efektywność odzyskiwania mienia pochodzącego z przestępstw. Istotne będzie zwłaszcza zintensyfikowanie działań, które będą skutkować pozbawieniem sprawców dochodów z nielegalnego procederu lub obniżeniem jego opłacalności. Dla sprawców przestępstw ekonomicznych szczególnie dotkliwą karą jest utrata zysku z nielegalnego procederu.
W programie wskazano najważniejsze obszary przestępczości gospodarczej, w tym m.in. przestępczość: podatkową (dotyczącą zwłaszcza VAT i akcyzy); na rynku kapitałowym, bankowym i ubezpieczeniowym; hazardową i pranie pieniędzy.
Program wskazuje też na elementy i działania wspierające zwalczanie przestępczości gospodarczej. Chodzi np. o gromadzenie i wymianę informacji między służbami i instytucjami oraz dostęp organów ścigania do informacji prawnie chronionych. Konieczne jest też skuteczne odzyskiwanie mienia z przestępstw oraz wypracowanie mechanizmu efektywnego zarządzania zabezpieczonym mieniem, co z kolei wymaga stworzenia jednolitego systemu ewidencji służącego do ustalenia jego wartości, ilości i rodzaju. Niezbędne będzie usprawnienie działalności Krajowego Biura do Spraw Odzyskiwania Mienia (działa w ramach Komendy Głównej Policji). Zwalczanie i przeciwdziałanie przestępczości ekonomicznej wymaga również rozwijania współpracy służb i instytucji z sektorem prywatnym z organizacjami międzynarodowymi.
Emil W. Pływaczewski,Zbigniew Rau,Wojciech Filipkowski
Przestępczość w XXI wieku - zapobieganie i zwalczanie. Problemy prawno-kryminologiczne>>>
Dla realizacji programu kluczowe będzie lepsze skoordynowanie czynności wykonywanych przez służby i instytucje zajmujące się przeciwdziałaniem i zwalczaniem przestępczości gospodarczej oraz wypracowanie takiego modelu współpracy, który zapobiegnie powielaniu zadań przez jego uczestników oraz zapewni sprawną i szybką wymianę informacji między nimi. Niezbędne jest też częstsze wykorzystywanie pozaoperacyjnych metod w przeciwdziałaniu i zwalczaniu tego zjawiska.
Kluczowy element dokumentu stanowi Plan działań. Zawarto w nim wykaz zadań służących poprawie skuteczności działań państwa w obszarze przeciwdziałania i zwalczania przestępczości gospodarczej.
Uchwała wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia w Monitorze Polskim.