Zespół do spraw Wykonywania Kar w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich analizował kilka przypadków skucia kajdankami. - W większości chodzi o osoby chore na schizofrenię - mówi serwisowi Prawo.pl dr Ewa Dawidziuk, dyrektor tego zespołu . W szpitalach przywięziennych przebywały jako osoby tymczasowo aresztowane na obserwacji, podczas której miano stwierdzić czy były poczytalne w momencie popełnienia przestępstwa.
Nawet podczas terapii
Dyrektor podkreśla, że Służba Więzienna zakładając prewencyjnie kajdanki powołuje się na ustawę z 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej*. W ocenie RPO, nie powinna jednak tego robić, bo chodzi o osoby psychicznie chore. To jakie środki przymusu można wobec nich stosować - podkreśla Dawidziuk - reguluje ustawa o ochronie zdrowia psychicznego*.
Czytaj również: RPO proponuje dozór elektroniczny dla opuszczających ośrodek w Gostyninie >>
- Osoby chore psychicznie, mające stan ostrej psychozy, są na pewno trudnymi pacjentami ponieważ np. w związku ze swoimi wizjami, czy słyszanymi głosami, mogą być agresywne, czy niszczyć wyposażenie celi. Z naszych ustaleń wynika, że skuwani są kajdankami z przodu bądź tyłu tuż po opuszczeniu celi. Bywa, że także na terapii. A to w opinii profesora Janusza Heitzmana, dyrektora Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, nie sprzyja poprawie ich zdrowia i negatywnie wpływa na ich zachowanie.
Są inne możliwości
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego daje, także Służbie Więziennej, szeroki wachlarz środków, które mogą być stosowane w przypadku gdy taki pacjent szpitala przywięziennego jest agresywny i stanowi zagrożenie dla siebie czy innych osób.
- Jest możliwość przytrzymywania, przymusowego podania leku, izolacji, a w skrajnej sytuacji unieruchomienia poprzez zastosowanie pasów. Za każdym razem - zgodnie z ustawą - ma decydować o tym lekarz, a każda taka sytuacja ma być odnotowana - tłumaczy Ewa Dawidziuk.
W przypadkach rozpatrywanych przez RPO, o prewencyjnym stosowaniu kajdanek decydował dyrektor jednostki penitencjarnej, bez konsultacji z lekarzem. Wpływ zatem miały względy ochronne, nie zaś stan zdrowia psychicznego osadzonego.
To nie tylko więzienie
Stosowanie kajdanek w przypadku osób psychicznie chorych powinno zostać wyeliminowane. - W tym momencie dochodzi do wymieszania stosowania środków przymusu dostępnych w obu ustawach – o ochronie zdrowia psychicznego oraz o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. A przecież przywięzienny szpital psychiatryczny, mimo że działający w ramach jednostki penitencjarnej, jest podmiotem leczniczym - podkreśla Dawidziuk.
------------------------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.