RPO: Potrzebna lepsza ochrona klientów deweloperów

Obowiązujące obecnie w Polsce przepisy prawa w sposób dalece niewystarczający chronią interesy obywateli będących klientami firm deweloperskich. Tak uważa zastępca rzecznika praw obywatelskich i domaga się od rządu podjecia odpowiednich działań legislacyjnych.

Pełniący obowiązki RPO Stanisław Trociuk przypomina, że Rzecznik Praw Obywatelskich w swoich wystąpieniach wielokrotnie już wskazywał na ten problem i przywoływał liczne skargi od obywateli poszkodowanych wskutek działań firm deweloperskich. Sprawa ta była przedmiotem wystąpień Rzecznika do Ministra Budownictwa z 5 lipca 2007r. oraz do Ministra Infrastruktury z 23 stycznia 2008r., z 8 sierpnia 2008r. oraz z 3 marca 2010r., a także do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 12 2010r. Niestety, korespondencja prowadzona przez rzecznika praw obywatelskich z organami właściwymi do zainicjowania prac legislacyjnych w omawianym zakresie, nie doprowadziła do podjęcia oczekiwanych przez obywateli działań w celu rozwiązania przedstawionego problemu.
Zdaniem RPO, w obecnym stanie prawnym umowa, której przedmiotem jest zobowiązanie dewelopera do wybudowania mieszkania w celu odpłatnego przekazania go nabywcy, może w szczególności zostać ujęta w formie umowy przedwstępnej uregulowanej w art. 389 Kodeksu cywilnego albo umowy uregulowanej w art. 9 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) lub umowy nienazwanej. Wprawdzie zgodnie z zasadą swobody umów strony zawierające umowę mogą ułożyć
stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się wartościom określonym w art. 353 k.c, w praktyce jednak nabywcy są słabszą stroną umowy w porównaniu z deweloperem. Nabycie lokalu wiąże się z reguły z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych, dlatego nabywcą jest zwykle osoba fizyczna, niedziałająca w celu bezpośrednio związanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (konsument). Natomiast deweloper, który - w związku z zawodowym charakterem prowadzonej działalności - jest profesjonalistą dysponuje przewagą negocjacyjną w stosunku do nabywców, dlatego może doprowadzić do ukształtowania treści umowy zawieranej z
nabywcą w sposób zabezpieczający wyłącznie jego interesy.
W związku z tymi oraz szeregiem innych argumentów świadczących o  trudnej sytuacji klientów firm deweloperskich, rzecznik praw obywatelskich zdecydował się przedstawić premierowi ten ważny społecznie problem z prośbą o rozważenie potrzeby podjęcia działań legislacyjnych w omawianym zakresie.