W wystąpieniu do ministra sprawiedliwości zastępca RPO Stanisław Trociuk przypomina, że 5 czerwca 2013 r. weszła w życie ustawa z 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Zgodnie z postanowieniami tej ustawy, kajdanek można użyć m.in. w celu wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym przez uprawnionego poleceniem; odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby; przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby.
Samoistną podstawę zastosowania środka przymusu bezpośredniego w postaci kajdanek stanowi natomiast polecenie sądu lub prokuratora. Jak zauważa zastępca RPO, jest to wystarczający warunek formalny zastosowania tego środka, oderwany od wymienionych w ustawie ogólnych podstaw zastosowania środków przymusu bezpośredniego, w tym również wymienionych powyżej podstaw zastosowania kajdanek. I stwierdza, że w aktualnym stanie normatywnym brak jednak przepisu określającego szczegółowo okoliczności, w których sąd lub prokurator mogą wydać polecenie o zastosowaniu kajdanek na gruncie ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
Rzecznik praw obywatelskich prosi więc ministra o zajęcie stanowiska w tej sprawie.
RPO: kiedy sędzia lub prokurator może kazać założyć kajdanki?
Sąd lub prokurator mogą polecić założenie komuś kajdanek. Obowiązująca od niedawna ustawa o środkach przymusu precyzyjnie wymienia sytuacje, w których można zastosować ten środek, ale nie mówi nic o sędziach i prokuratorach alarmuje rzecznik praw obywatelskich.