Wątpliwości rzecznika praw obywatelskich budzi treść projektowanej zmiany art. 48 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, który powinien – zdaniem RPO - mieć charakter obligatoryjny w zakresie ustanowienia przez sąd pełnomocnika procesowego dla osoby chorej psychicznie będącej stroną postępowania w przedmiocie przymusowego umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym.
- Ewentualna zmiana brzmienia przepisu z „sąd może ustanowić” na „sąd ustanawia”, przy pozostawieniu dotychczasowych uznaniowych przesłanek, będzie zmianą jedynie pozorną, nie wywołującą żadnych skutków procesowych w dotychczasowej praktyce sądowej – czytamy w wystąpieniu do ministra zdrowia. Zdaniem RPO przedstawiany obecnie kierunek zmian w istocie utrzymuje dotychczasowe rozwiązanie. - Nie można bowiem twierdzić, że wprowadza się jednoznacznie obligatoryjną pomoc dla osób chorych psychicznie będących stroną postępowania w przedmiocie przymusowego umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym, pozostając przy wcześniejszym rozwiązaniu uzależniającym jej ustanowienie od oceny sądu – pisze prof. Irena Lipowicz. W ocenie Rzecznika przepis powinien jednoznacznie stanowić, iż dla osoby, której postępowanie dotyczy, musi zostać ustanowiony adwokat lub radca prawny. Rzecznik praw obywatelskich zwraca się do ministra z prośbą o podjęcie działań, aby projektowane rozwiązania prawne stanowiły rzeczywistą propozycję zapewnienia osobom chorym psychicznie skutecznej ochrony ich praw procesowych.