Kupczyk-Czerniawska: Rozłożenie kosztów procesu na raty ułatwi dostęp do sądu

Z założeń do nowelizacji procedury cywilnej wynika, że ministerstwo sprawiedliwości chce wprowadzić do kpc instytucję rozłożenia kosztów procesu na raty. Ma to należeć do dyskrecjonalnego uprawnienia sędziego i przyczynić się do realizacji prawa konsumenta do sądu. Zmiana ważne, z uwagi na to, że koszty te często są znaczne - pisze radca prawny Magdalena Kupczyk-Czerniawska.

Instytucja rozłożenia kosztów sądowych na raty jest już uregulowana w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Obecna regulacja prawna przewiduje zatem możliwość rozłożenia kosztów sądowych na raty. Zgodnie z art. 119 i n. ww. ustawy dłużnik może wystąpić z wnioskiem o rozłożenie należności Skarbu Państwa z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych oraz grzywien orzeczonych w postępowaniu cywilnym. Wniosek taki dłużnik wnosi do prezesa właściwego sądu do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji. Okres, na który sąd może rozłożyć należność sądową wynosi do dwóch lat, a w wyjątkowych okolicznościach - do lat trzech. 

Czytaj: Odrębna procedura cywilna ma wzmocnić pozycję konsumentów>>

Dodatkowy warunek - wysokość należności

Dodatkowym warunkiem rozłożenia tej należności na raty jest jej wysokość. Nie może to być bowiem należność w wysokości mniejszej niż trzykrotna wysokość opłaty podstawowej, która wynosi obecnie 30 zł. Zatem konieczność zapłaty opłaty podstawowej niższej niż 90 zł. nie może być przedmiotem wniosku o rozłożenie jej na raty. Ponadto raty te winny być płacone w terminie. Niezapłacenie bowiem przez dłużnika którejkolwiek z rat w ustalonym terminie skutkuje natychmiastową wymagalnością pozostałej części tej należności. Przedmiotowa zgoda na rozłożenie na raty lub odroczenie terminu zapłaty należności sądowych może być cofnięta w razie stwierdzenia, że nie istnieją już okoliczności, które uzasadniały jej wyrażenie. O cofnięciu zgody rozstrzyga zarządzeniem prezes sądu lub na jego zarządzenie również referendarz sądowy.

W tym miejscu należy zasygnalizować, że zgodnie z ww. ustawą należności sądowe mogą być również umorzone na wniosek dłużnika w całości albo w części, jeżeli wykazał on, że ze względu na swoją sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów nie jest w stanie ich uiścić, a ściągnięcie należności pociągnęłoby wyjątkowo ciężkie skutki dla niego lub jego rodziny. Do takiego wniosku należy dołączyć oświadczenie zawierające szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów.

Czytaj: Posiedzenie przygotowawcze zacznie działać? MS wprowadza zmiany>>

Nowa propozycja znacznie korzystniejsza

Jak wynika z proponowanej zmiany do Kodeksu postępowania cywilnego (znalazła się w wykazie prac legislacyjnych rządu) ustawodawca idzie dalej i proponuje wprowadzenie instytucji rozłożenia na raty kosztów procesu związanych z prowadzoną sprawą przed sądem. 

Rozwiązanie takie byłoby znacznie korzystniejsze dla stron i ułatwiłoby dostęp do sądu. Koszty sądowe są bowiem jedynie jednym ze składników kosztów procesu, które poza nimi obejmują również wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Ponadto z przedmiotowej propozycji wynika, że decyzję w tym zakresie wydawałby sąd, który rozstrzyga sprawę, co znacznie przyspieszyłoby proces rozpoznawania tych wniosków.

(fot. Anika Nojszewska)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.