Nowela wprowadza również - jak już wcześniej pisało Prawo.pl - przepisy wdrażające system informatyczny raportowania i dokumentowania takich porad. Wprowadzone zmiany obejmuje m.in. katalog osób, które mogą z takiej pomocy skorzystać. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów, będzie przysługiwać także osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą i niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku. Uchylono również ustęp 2 art. 3, zgodnie z którym nieodpłatna pomoc prawna nie obejmuje spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. 

MS: Ratunek dla najmniejszych firm

Ministerstwo Sprawiedliwości podkreśla, że rozszerzenie nieodpłatnej pomocy prawnej na samozatrudnionych jest szczególnie istotne -  bo jak wynika z danych ZUS – to liczna grupa przedsiębiorców, ponad 1,65 miliona osób, czyli niemal 61,67 proc. wszystkich płatników składek.

Dotąd z możliwości korzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej wyłączone były sprawy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do rozpoczęcia takiej działalności. 

Czytaj: Tarcza antykryzysowa 3 już obowiązuje - sprawy mogą wrócić na wokandy>>

- Rozszerzenie tej pomocy na osoby samozatrudnione jest związane z pandemią COVID-19 i jej skutkami dla najmniejszych firm. Pogorszenie się sytuacji gospodarczej w czasie epidemii wiąże się z nowymi wyzwaniami dla wszystkich przedsiębiorców. Część z nich musi zawiesić lub nawet zakończyć działalność. Dlatego pomoc prawna jest im szczególnie potrzebna. A osoba samozatrudniona często nie ma środków na opłacenie profesjonalnego doradcy. Dlatego nieodpłatna pomoc prawna pomoże takim przedsiębiorcom podjąć właściwe decyzje w tym trudnym okresie i – być może – ocali prowadzone przez nich firmy - uzasadnia resort. 

Porady przez telefon, maila, online

Kolejną zmianą jest art. 28a., zgodnie z którym w przypadku obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego może odbywać się za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu. Co ważne, w takich sytuacjach - w myśl regulacji - nie będzie konieczne złożenie pisemnego oświadczenia, że nie jest się w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Obecnie taka forma była możliwa tylko w przypadku osób niepełnosprawnych, czy mających problemy z komunikacją.  

Już w połowie marca apelowały o to Krajowa Rada Radców Prawnych i Naczelna Rada Adwokacka, wskazując że w obecnej sytuacji - rosnącego zagrożenia epidemiologicznego - nieodpłatna pomoc prawna może być dla wielu osób szansą uzyskania porad prawnych w różnych aspektach życia codziennego. - Niemniej jednak bezpośredni kontakt  pomiędzy osobami uczestniczącymi w udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej zwiększa zagrożenie rozprzestrzeniania się wirusa i tym samym zagraża bezpośrednio bezpieczeństwu nas wszystkich - wskazywali prawnicy. 

 

Ministerstwo zresztą do tych apeli się przychyliło - 1 kwietnia wydało zalecenia, w których wskazało, że tego typu porady powinny odbywać się z wykorzystaniem możliwości komunikacji na odległość. Teraz zmieniło ustawę - a przepis obowiązuje z datą wsteczną czyli od 13 marca. 

Łyżka dziegciu w beczce miodu

Mimo apeli środowisk prawniczych przepis ten nie obejmuje jednak nieodpłatnej mediacji. Tak było zresztą też do tej pory. Art. 8 ust. 
8 ustawy o NPP, zakładał, że osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się, może być udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, ale z wyłączeniem nieodpłatnej mediacji. 

- Nie tylko po wprowadzeniu stanu epidemii, ale w ogóle - takie wyłączenie mediacji online - nie wydaje się uzasadnione - mówi Radca prawny dr Filip Czernicki, koordynator ds. programów pro bono OIRP w Warszawie. On sam proponował też, by nieodpłatną pomocą prawną mogli być objęci generalnie przedsiębiorcy, choćby z powodu obecnej sytuacji na rynku.

Czytaj: Tarcze mieszają w terminach - nie ma pewności, czy są "zawieszone">> 

System dokumentowania i raportowania

Nowela wprowadza przepisy dotyczące systemu informatycznego do raportowania i dokumentowania prowadzonych porad. Karta pomocy ma być dokumentowana drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu teleinformatycznego i zawierać część obejmującą opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy, która może być przekazywana przez osoby uprawnione poprzez wypełnienie ankiety w miejscu świadczenia pomocy lub przekazywana drogą elektroniczną bezpośrednio do urzędu starostwa powiatowego.

Z kolei adwokat lub radca prawny ma do dziesiątego dnia następnego miesiąca kalendarzowego: 

  • dokumentować w systemie teleinformatycznym kartę pomocy, z wyjątkiem części obejmującej opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy;
  • przekazywać oświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 2 (o sytuacji finansowej), w sposób uniemożliwiający powiązanie go z kartą pomocy, w szczególności po usunięciu oznaczenia dnia złożenia oświadczenia.

Za prowadzenie centralnego systemu informatycznego ma odpowiadać minister sprawiedliwości, a administratorami danych osobowych przetwarzanych w systemie jest on, starostowie oraz wojewodowie, w zakresie realizowanych przez nich zadań. Upoważniono też prowadzących rejestrację osób ubiegających się o udzielenie pomocy by równomiernie rozdzielały rejestrację zgłoszeń do punktów mniej obłożonych.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.