W piątek we Wrocławiu odbywa się konferencja Kuratorzy Sądowi - wyzwania, oczekiwania, możliwości organizowana przez Krajową Radę Kuratorów wspólnie z Wydziałem Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego i we współpracy ze stowarzyszeniami kuratorskimi (Śląskim Stowarzyszeniem Kuratorów Sądowych AUXILIUM oraz Dolnośląskim Stowarzyszeniem Kuratorów Sądowych FRONTIS). Patronat medialny objął nad nią serwis Prawo.pl.

Patrycja Rojek-Socha: Panie Przewodniczący, nowelizacja ustawy o kuratorach sądach działa już kilka miesięcy. Powołani zostali choćby na jej podstawie kuratorzy okręgowi, przepisy się sprawdzają?

Dariusz Palmirski: Jeżeli chodzi o kwestie sposobu wyboru kuratorów okręgowych, to jak podnosiliśmy na etapie prac nad nowelą, to rozwiązanie nie jest dla nas zadawalające. Nasze stanowisko w tym zakresie się nie zmienia. Cieszymy się, że minister sprawiedliwości uwzględnił część wskazań okręgowych zgromadzeń, ale w znacznej części okręgów te rekomendacje nie zostały uwzględnione i to jest przykre. Czekamy na decyzję dotyczące zastępców kuratorów okręgowych, ustawa nie przewiduje żadnej procedury, rekomendacji np. ze strony kuratorów okręgowych. Wiem jednak, że były one kierowane do MS, ale czy zostały uwzględnione? Nie wiem. Ma to rozstrzygnąć się do 5 października.

Czytaj: Powołano 42 nowych kuratorów okręgowych - podstawą nowa ustawa >>

Przypomnijmy - w myśl nowych przepisów kuratora okręgowego powołuje minister sprawiedliwości, a kandydatów mogą zgłaszać okręgowe zgromadzenia kuratorów oraz prezesi sądów okręgowych. Wcześniej kuratora okręgowego powoływał prezes sądu okręgowego spośród - co ważne - kandydatów wybranych przez okręgowe zgromadzenie kuratorów ze swego grona, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy członków zgromadzenia. Czy nie jest to osłabienie roli samorządu?

Oczywiście, podnosiliśmy to od samego początku. Do tej pory samorząd miał realny wpływ na obsadę kadry zarządzającej, aktualnie my tylko wskazujemy kandydatów, a minister, jak widać, nie zawsze zgodnie z treścią ustawy, kieruje się w tym wskazaniem. No i druga kwestia to właśnie to, że może kuratorem okręgowym zostać osoba, która nie jest rekomendowana przez kuratorskie zgromadzenia czyli tak naprawdę nie ma legitymacji reprezentowania samorządu w danym okręgu. Kurator okręgowy jest oczywiście organem nadzoru ale też, co ważne, reprezentuje nasz samorząd w danym okręgu, przewodzi mu, zwołuje zgromadzenie. Odczuwamy pewien dysonans w tym zakresie. Zresztą osłabienie dotyczy też postępowań dyscyplinarnych. Samorząd kuratorski utracił kompetencje do wyłaniania rzeczników dyscyplinarnych oraz wpływ na postępowanie dyscyplinarne drugiej instancji. Przy czym - co istotne i warte podkreślenia, ustawa wprowadza szereg dobrych rozwiązań. O tym też wielokrotnie mówiliśmy i też to dostrzegamy. Nie mówimy, że cała ustawa jest zła. Są rozwiązania dla nas niekorzystne i te, które są ważne.

Sprawdź w LEX: Czy ryczałt na pokrycie kosztów dojazdów służbowych kuratora sadowego podlega opodatkowaniu? >

To porozmawiajmy o rozwiązaniach korzystnych.

To na pewno pomoc psychologiczna, którą kuratorzy z racji tego co robią powinni mieć zapewnioną już dawno, podobnie jak pomoc prawna, zmiana nazewnictwa dodatku terenowego na dodatek za uciążliwość pracy w terenie, kwestia podniesienia ryczałtu, obligatoryjne sekretariaty, zobligowanie pracodawcy, czyli prezesów sądów do zapewnienia środków na kształcenie, ustanowienie święta kuratorskiej służby sądowej - te zmiany są oczywiście pozytywne. Kolejna kwestia to uregulowanie ryczałtu za korzystanie z prywatnego pojazdu w celach służbowych. To nie jest oczywiście przepis idealny, ale jest to krok w dobrym kierunku. Czyli są rozwiązania oczekiwane przez kuratorów. Cieszymy się też, że zostały utrzymane standardy obciążenia pracą, przy czym niestety ich zapisy ustawowe zostały wypaczone rozporządzeniem wykonawczym. Opiniowaliśmy je negatywnie m.in. ze względu na to, że nie zostały w nich uwzględnione wszystkie czynności wykonywane przez kuratorów, nie została zbadana czasochłonność, zastrzeżenia budzi kwestia skomplikowania spraw. I będziemy w tym zakresie podejmować kolejne uchwały, postulować doprecyzowanie tych kwestii. Jest też wiele rzeczy, które chcemy poprawić, nie tylko te wskazane podczas prac nad ustawą, ale też przykładowo odbiurokratyzowanie kurateli, kwestie etatów do obsługi sekretariatów. Obecnie etaty sekretarskie są często zapewnione w części ułamkowej, a to skutkuje tym, że część obowiązków musi wykonywać kierownik zespołu lub kurator zawodowy. To jest do doprecyzowania. Będziemy się także starać by nasz zawód był wpisany na listę zawodów o szczególnym charakterze. Ważny jest dla nas także projekt, który wzniesiony został przez posłów lewicy, przy współpracy ze związkami zawodowymi, a dotyczy tego by kuratorzy byli zwolnieni z opłat w strefach płatnego parkowania. Rozmawiałem o tym z wiceministrem Michałem Wosiem, który przychylnie się wypowiadał na temat przedmiotowych rozwiązań. No ale oczywiście w tym momencie propozycje złożone w tej kadencji zgodnie z zasadą dyskontynuacji nie będę przedmiotem prac nowego składu parlamentu.

Sprawdź w LEX: Czy na stronie BIP sądu powinny być podawane informacje w zakresie imienia i nazwiska osoby, która wygrała konkurs na stanowisko np. stażysty, aplikanta kuratorskiego? >

Czytaj: Zmiany dla kuratorów sądowych wchodzą w życie>>

KRK będzie do tego wracać?

Tak, po wyborze nowego Sejmu będziemy podejmować działania, by kwestia ta została uregulowana. Musimy też zastanowić się na przyszłością. Jako Rada stworzyliśmy komisję nadzwyczajną do spraw strategii rozwoju kurateli w Polsce i opracujemy propozycje konkretnych rozwiązań. Jest to jednak proces długofalowy. M.in. zastanawiamy się nad zmianą strukturalną naszej służby. Prace są w tym momencie są na poziomie koncepcyjnym.

Czytaj w LEX: Ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu >>>

Co dalej? Są jakieś kwestie, które powinny być uregulowane? Prelegenci występujący na konferencji mówią np. o konieczności wzmocnienia pozycji kuratorów, choćby poprzez odnotowanie ich roli w kodeksie postępowania karnego. Tak, by kurator pomagał i w wykonywaniu kary, i w orzecznictwie.

Przede wszystkim jako Rada od dłuższego okresu wnosimy o to, by kurator sądowy był organem postępowania wykonawczego. Na chwilę obecną jest nim kurator do spraw karnych, rodzinny nie jest. A to jest istotne. Jeżeli chodzi natomiast o kuratorów, np. kuratorów karnych, to oczywiście wzrost kompetencji. Przeniesienie na nich pewnej odpowiedzialności w decydowaniu o nakładaniu obowiązków probacyjnych, decydowaniu o zawieszeniu postępowania w sprawach oczywistych, wyrażeniu zgody na miejsce pobytu. To są kompetencje, które kuratorzy karni mogą przejąć, oczywiście pod nadzorem sądu. Efekt to w naszej ocenie przyspieszenie postępowania wykonawczego, bo teraz na rozpatrzenie nawet prostego wniosku czeka się i kilka miesięcy. To też odciążyłoby wydziały karne wykonawcze i spowodowałoby przesunięcie osób zajmujących się takimi prostymi rzeczami do zadań bardziej skomplikowanych. A dla kuratorów nie byłoby znacząco większego wkładu pracy, teraz kurator też musi sporządzić pismo procesowe - wniosek, po zmianach byłaby to decyzja kuratora. Odpowiedzialność byłaby większa i większa moc sprawcza. A kuratorzy to przecież specjaliści.

Czytaj w LEX: Stasiak Krzysztof, Nawiązanie stosunku pracy z kuratorem sądowym >

Ścieżka awansowa?

Chcielibyśmy, żeby większa liczba kuratorów mogła corocznie uzyskiwać stopień honorowy - dyplomowanego kuratora specjalisty. Z uzasadnienia noweli wynikało, że miałoby to być kilka osób w skali roku. Pamiętać należy, iż nie jest to dodatkowy stopień awansowy, a tytuł honorowy. Natomiast cieszymy się z dodatkowych pieniędzy przeznaczonych na awanse. Liczymy na to, że przekazane środki rozwiążą problemy awansowe służby i będziemy monitorować, czy te awanse będą przyznane.

 

Pytam o to, bo w minionych latach w niektórych okręgach tworzyło się kolejki awansowe. A to z kolei prowadziło do np. odejść z zawodu.

Problem awansowy wynikał z pewnych zaszłości i to zostało ustabilizowane po tym jak ministerstwo doprowadziło do przekazania środków na awanse, w tym roku MS ponownie przekazało takie środki i mamy nadzieję, że to problem rozwiąże. Czy na dłuższy czas, tego nie wiem. Ale takie sytuacje, że ktoś czeka na awans 15 lat nie powinny już mieć miejsca.

Czytaj w LEX: Stasiak Krzysztof, Skarga na kuratora sądowego oraz tryb jej rozpoznania >

Czy jest szansa na to, że kurator zawodowy będzie takim zawodem, który przyciąga i to na stałe osoby z kompetencjami?

Problemem jest atrakcyjność naszego zawodu pod względem wynagradzania. Jako Rada postulujemy powiązanie naszego wynagrodzenia ze średnią wynagrodzeń w kraju i uwolnienie się od kwoty bazowej, która powoduje degradacje naszego zawodu. Kiedyś zawód kuratora był zawodem atrakcyjnym, do konkursu na aplikacje kuratorską przystępowało po kilkadziesiąt osób obecnie ta sytuacja jest zgoła inna. Są okręgi gdzie kandydatów nie ma lub jest jedna osoba, która nie przechodzi procedury konkursowej. Ponadto w związku ze spadkiem atrakcyjności naszego zawodu, część kuratorów przechodzi do innych zawodów. Musimy się więc zastanowić jak zachęcić nowych adeptów, ponieważ obecnie nie jesteśmy już atrakcyjni na rynku pracy. Aplikant kuratorski balansuje na granicy najniższego wynagrodzenia, a kurator zawodowy jest niewiele powyżej. Jeżeli nie rozwiążemy tego problemu, w przyszłości nie będziemy mieć osób kompetentnych w naszych szeregach.

Czytaj w LEX: Czarnecka-Dzialuk Beata, Czy kuratorowi sądowemu potrzebna jest mediacja? >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.