Kuratorzy od dawna postulują, by ich zawód wpisany został do wykazu prac, w przypadku których przysługują emerytury pomostowe. Podobnie jak o zapewnienie im wsparcia psychologicznego - zmianę w tym zakresie przewiduje opiniowany właśnie projekt noweli o kuratorach sądowych. W kwietniu Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych podpisał umowę z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy – Państwowym Instytutem Badawczym na badanie, które miało sprawdzić i potwierdzić, że zawód ten jest stresogenny, niebezpieczny i grozi wypaleniem zawodowym.

Czytaj w LEX: Wojtera Ewelina - Problem bezpieczeństwa pracy w zawodzie kuratora zawodowego >>>

Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Są wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Czytaj w LEX: Czy kuratorowi sądowemu potrzebna jest mediacja? >>>

Związek zleca badanie, wynik - zawód o szczególnych charakterze

Badanie zostało przeprowadzone rok temu, wzięło w nim udział 506 kuratorów, z czego 46 proc. było kuratorami rodzinnymi, a 54 proc. kuratorami dla dorosłych. Osoby badane były zatrudnione na terenie całej Polski. Ich wiek mieścił się w przedziale 29-67 lat, zdecydowaną większość stanowiły kobiety - 75 proc., grupa mężczyzn liczyła 15 proc.

Czytaj: Projekt - nowy stopień służbowy i dodatki dla kuratorów>>

Z raportu wynika, że w grupie kuratorów występują najwyższe wymagania ilościowe pracy, znacząco przekraczające poziomy, które obserwuje się w innych porównywanych grupach zawodowych. Oznacza to, że większość badanych kuratorów narzeka, że często nie ma czasu, aby skończyć wszystkie zadania, a ich obowiązki nawarstwiają się, co powoduje powstawanie zaległości w pracy. Najwyższe wyniki zaobserwowano także w odniesieniu do tempa pracy. Badani kuratorzy zwracają uwagę, że przez większość czasu muszą pracować bardzo szybko. Co więcej, ich praca - jak wskazano w opracowaniu - ma najwyższe wymagania poznawcze.

Czytaj w LEX: Skarga na kuratora sądowego oraz tryb jej rozpoznania >>>

- Wymaga podejmowania trudnych decyzji, a także dzielenia uwagi na wiele różnych rzeczy jednocześnie. Podobnie, praca kuratorów okazała się najbardziej wymagająca emocjonalnie, mimo, że porównywane grupy zawodowe mają także codzienny kontakt z innymi ludźmi znajdującymi się w trudnych sytuacjach życiowych. Kuratorzy też najwyżej - spośród ocenianych grup -  oceniają swój stres związany z koniecznością ukrywania swoich emocji w pracy i powstrzymywania się od wyrażania własnych opinii - czytamy. 

Badani kuratorzy najniżej spośród innych porównywanych grup zawodowych oceniają przewidywalność swojej pracy. Oznacza, że nie są z wyprzedzeniem informowani o ważnych decyzjach, zmianach lub planach na przyszłość i nie dostają wszystkich informacji potrzebnych do dobrego wykonywania swojej pracy, szczególnie - jak wynika z raportu - ze strony prezesa sądu. - Podobnie, najniżej oceniają adekwatność przyznawanych im nagród za swoją pracę. Jakość przywództwa została oceniona istotnie niżej, niż w średniej grupie populacyjnej, a także w grupie pracowników domów pomocy oraz oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień, ale wyżej niż w grupie osób pracujących z klientem. Szczególnie nisko oceniane jest zarządzanie ze strony prezesa w odniesieniu do takich umiejętności jak dbałość o to, żeby każdy pracownik miał odpowiednie możliwości rozwoju, dobre planowanie pracy oraz skuteczne rozwiązywanie konfliktów - dodano. 

Czytaj w LEX: Nawiązanie stosunku pracy z kuratorem sądowym >>>

Również ogólny poziom mobbingu w grupie kuratorów jest istotnie wyższy w porównaniu do poziomu charakteryzującego pozostałe grupy. Wśród kuratorów odsetek osób narażonych na mobbing (potencjalnych ofiar mobbingu) - 24 proc. jest znacznie wyższy niż wśród nauczycieli - 9 proc., jak i urzędników administracji publicznej 14 proc.. Jedynie osoby zatrudnione w handlu charakteryzują się wyższym deklarowanym poziomem mobbingu w pracy - 39 proc.

Agresja ze strony podopiecznych, COVID i insekty

Badanie wykazało, że kuratorzy są także narażeni na agresję ze strony osób z zewnątrz organizacji (klientów, podopiecznych itp.). A najczęstszą formą agresji doświadczaną przez kuratorów ze strony osób z zewnątrz jest agresja słowna (obrażanie, zgryźliwe uwagi, wyzywanie, krzyczenie). Z tą formą agresji co najmniej raz w tygodniu spotyka się ponad 20 proc. badanych. Drugą w kolejności jest agresja wyrażana w obraźliwych gestach, minach itp. – 15 proc. badanych deklarowało, że doświadcza jej raz w tygodniu, bądź częściej. Z zastraszaniem użyciem przemocy fizycznej spotyka się co najmniej raz w tygodniu 3 proc. kuratorów, z przemocą fizyczną - ok. 1 proc. 

Czytaj w LEX: Znaczenie i rola kuratora przy przestępstwach przeciwko rodzinie - na przykładzie przestępstwa znęcania się >>>

 

 

Co więcej, ponad 70 proc. badanych kuratorów jest często i bardzo często narażona na kontakt z krwią i innymi płynami ustrojowymi ludzi/zwierząt (możliwość zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby, HIV, pasożytami, wścieklizną itp.), a prawie wszyscy są zagrożeni zakażeniem się COVID-19. Ponad 90 proc. jest narażonych na kontakt z drobnoustrojami roznoszonymi drogą powietrzną (możliwość zakażenia gruźlicą, odrą, ospą, mononukleozą, legionellozą, itp.). Podobny procent osób ma kontakt z toksycznymi gazami/spalinami (dym papierosowy, dym z pieca opalanego toksycznymi materiałami) - 88,34 proc. a nawet wyższy procent 98,34 proc. - z grzybami lub roztoczami. 

Ponad 85 procent badanych kuratorów często i bardzo często jest narażona na atak ze strony agresywnych zwierząt domowych, a ponad 80 proc. deklaruje częsty i bardzo częsty kontakt ze szkodnikami tj. gryzonie (np. szczury), czy owady (np. pchły, wszy, pluskwy, karaluchy prusaki).

Czytaj:
Rząd przyjął projekt noweli ustawy o kuratorach sądowych >>Kurator może dostać zwrot za przejazdy swoim autem, ale droga do niego będzie wyboista >>

Rada Legislacyjna premiera widzi podstawy do zapisania w ustawie

Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych zwraca uwagę, że także z opinii Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów z 18 marca 2022 r. o projekcie ustawy o zmianie ustawy o kuratorach sądowych wynika, że są podstawy do wpisania zawodu kuratora jako pracy o szczególnym charakterze.

Rada zaproponowała rozważenie, czy zawód kuratora sądowego nie powinien być również wpisany do wykazu prac o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Bo jak dodaje, zadania kuratora sądowego i sposób ich realizacji wpisują się we wskazaną definicję.

- W dniu 20 lipca 2022 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami MRiPS oraz Centralnego Instytutu Ochrony Pracy.
Pomimo uzupełnienia wniosku OZZKS o przedstawienie wpływu warunków pracy kuratorów sądowych na bezpieczeństwo publiczne, przedstawicielka CIOP przedstawiła negatywne stanowisko Instytutu co do objęcia kuratorów sądowych ustawą o emeryturach pomostowych Stwierdziła, że badanie dotyczyło warunków pracy, a nie możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, co wykluczało tego rodzaju stwierdzenie z przedstawionego badania jako nieuprawnione - wskazuje związek.

Równocześnie przedstawiciele MRiPS - jak informuje - jednoznacznie wskazali, iż zapis o wpisaniu kuratorów zawodowych do wykazu prac o szczególnym charakterze może być umiejscowiony w Ustawie o kuratorach sądowych.

 

W proponowanej noweli psychologiczne wsparcie dla kuratora

Projekt nowelizacji ustawy o kuratorach sądowych budzi sporo emocji wśród kuratorów. Część zapisów jest krytykowanych (o czym pisaliśmy w Prawo.pl) i proponowane są poprawki, część - jak wskazują kuratorzy - idzie w dobrym kierunku.   

Taką zmianą jest m.in. dodanie art. 17a, zgodnie z którym pracodawca zapewnia kuratorowi zawodowemu, na jego wniosek lub za jego zgodą, pomoc psychologiczną.

- Praca ze szczególnymi kategoriami osób, tj. sprawcami przestępstw, osobami uzależnionymi, posiadającymi różnego rodzaju zaburzenia oraz z rodzinami dysfunkcyjnymi, wiąże się z narażeniem na duży stres oraz poważnym obciążeniem psychicznym. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom tej pracy wymaga, w ocenie projektodawcy, wprowadzenia rozwiązania, które umożliwi kuratorom sądowym uzyskanie potrzebnej pomocy psychologicznej. Projekt zakłada zatem, że pracodawca zapewnia kuratorowi zawodowemu, na jego wniosek lub za jego zgodą, pomoc psychologiczną. Kuratorowi społecznemu taką pomoc zapewnia sąd rejonowy, w którym pełni on swoją funkcję - wskazano w uzasadnieniu.

  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.