Sądowe statystyki nadszarpnął covid, lekarstwem MS - klauzule wykonalności

Ministerstwo Sprawiedliwości tuż przed Nowym Rokiem zmieniło przepisy dotyczące rejestracji wniosków o wydanie klauzuli wykonalności, to m.in. tysiące spraw o zapłatę. Sędziowie dopatrują się w tym także ukrytego celu. Oceniają, że resort chce zwiększyć statystyki nadwyrężone m.in. covidowym zastojem w egzekucjach komorniczych. A pełnomocnicy już dostają rykoszetem, bo część sądów wymaga dodatkowych dokumentów i dodatkowej opłaty.

Przypomnijmy, na początku roku podniosło się w sądach larum w związku ze zmianą zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji. Sprawę opisało Prawo.pl.  W wielu sądach na szybko zwoływane były narady dotyczące tego, jak interpretować wprowadzone zmiany i jak poradzić sobie z klauzulami. Dlaczego? W myśl zarządzenia sprzed 1 stycznia, wnioski o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu powszechnego albo ugoda zawarta przed takim sądem, rejestrowało się w repertorium "Co" (nowych spraw) tylko wtedy, gdy klauzula miała być nadana na rzecz osoby lub przeciwko osobom, które nie są wymienione w tytule egzekucyjnym jako uprawnione lub zobowiązane. Pozostałe wnioski o nadanie klauzuli wykonalności dołączało się do właściwych akt bez ich odrębnego rejestrowania.

POBIERZ WZÓR: Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności >

Czytaj: MS: Wnioski o nadanie klauzuli wykonalności jednak bez losowania >>

Po zmianie wnioski o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu mają być rejestrowane w repertorium "Co", z wyłączeniem spraw o nadanie z urzędu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu. Sędziowie i inni prawnicy interpretowali, że to oznacza rejestrowanie wszystkich wniosków jako nowych spraw, co gorsza, że oznacza konieczność poddania ich losowaniu. Wieścili spore opóźnienia. Ostatecznie wyjaśniło, że sprawy o nadanie klauzuli wykonalności są w szerokim znaczeniu „sprawami związanymi z wykonaniem orzeczeń”, nie ma więc podstaw do odrębnego losowania tzw. zwykłych wniosków o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko podmiotowi, który był stroną procesu.

Czytaj: Koszty postępowania klauzulowego >

Cel - większa kontrola i lepsze statystyki

W ocenie rozmówców Prawo.pl zmiana ma jeszcze inny cel. Sędzia Begier zwraca uwagę, że rejestrowanie wniosków o nadanie klauzuli jako osobnych spraw może służyć lepszemu monitorowaniu poprzez komputerowe systemy biurowości terminowości nadania klauzuli, czyli wychwyceniu, na którym etapie procedowania są problemy z bezczynnością – czy dotyczą one sędziów, referendarzy, sekretariatów. - Zmiana może umożliwić ustalenie, czy sprawy oczekują na podjęcie decyzji przez orzeczników czy na wykonanie zarządzeń przez sekretarzy - podkreśla Anna Begier, sędzia Sądu Rejonowego we Wrześni, członkini Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Sędzia Olimpia Barańska-Małuszek z Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim uważa, że chodzi również o poprawę statystyk. - Zdaje się, że zmiana została wprowadzona tylko wyłącznie po to, aby Ministerstwo mogło się w kolejnym roku pochwalić milionami załatwionych spraw. Musimy sobie zdawać sprawę, że to nie będzie żadne załatwienie merytoryczne, ale zakreślenie numeru w repertorium Co. Wytworzy ono obowiązkowy obieg dokumentów, to będzie marnowanie papieru oraz marnowanie czasu i pracy sekretariatu. Wierzyciel będzie zaś czekał – podkreśla.

PROCEDURA: Nadanie klauzuli wykonalności z urzędu >

Dodaje, że rocznie może być nadawanych kilka milionów klauzul wykonalności. - Minister na konferencji w przyszłym roku będzie mógł ogłosić wielki sukces, że sądy załatwiły ileś milionów spraw. To będą jednak fikcyjne załatwienia. To tylko kreatywna statystyka, która nie ma nic wspólnego z rzeczywistością – dodaje sędzia. Zaznacza równocześnie, że odbije się to na innych sprawach, bo pierwszeństwo będą miały te o nadanie klauzuli wykonalności.

Czytaj: Klauzule wykonalności przyblokują sądy - strony na "wygraną" poczekają dłużej>>

"Cichy" skutek blokady licytacji z nieruchomości

Jak wskazują sędziowie, liczba spraw o nadanie klauzuli wykonalności jest determinowana liczbą spraw rozpoznawanych w repertoriach C - zasadnicze cywilne repertorium i Nc - nakazy zapłaty i choć jest od nich niższa , to jednak znaczna, i nawet w mniejszych sądach idąca w tysiące.

Zwracają uwagę, że liczba wniosków o klauzule będzie stanowić istotny procent w stosunku do pozostałych spraw z zakresu etapu egzekucyjnego, również rejestrowanych w repertorium Co - a chodzi przede wszystkim o skargi na czynności komornika, nadzory nad egzekucjami z nieruchomości.

- W ten sposób globalnie bardzo polepszy się statystyka w sprawach "nowych", skoro wnioski o klauzule będą rozpoznawane w kilka dni. (? Statystycznie, czyli tylko na papierze, sprawy przyspieszą, a zmniejszą się zaległości, mimo istotnego, choć pozornego, wzrostu obciążenia wydziałów cywilnych - mówi nieoficjalnie sędzia z warszawskiego sądu.

Dodaje, że są gorsze także dlatego, że z uwagi na przepisy covidowe stanęła sprzedaż egzekucyjna nieruchomości służących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika. - Przy czym należy przypuszczać, że wierzyciele obecnie nie składają do komorników wniosków o egzekucję, by nie ponosić zbędnych kosztów, oszacowania wartości nieruchomości przecież dezaktualizują się z uwagi na wzrost cen. Po uchyleniu przepisu covidowego zapewne ilość egzekucji z nieruchomości istotnie wzrośnie, co pogorszy statystyki sądowe, gdyż są to sprawy długotrwałe - dodaje.

Zawirowania z opłatami

Sędzia Barańska-Małuszek zwraca uwagę na jeszcze jedną kwestię. Pełnomocnicy zaczynają zgłaszać pretensje, że do wniosków o nadanie klauzuli wykonalności muszą przedkładać pełnomocnictwo z nową opłatą skarbową 17 zł, co podwyższa koszty i powoduje dalszy zamęt. W świetle przepisów ustawy o opłacie skarbowej podlega jej złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.

- Jeżeli mamy nowy wniosek, to zakładamy nową sprawę i traktujemy jako postępowanie odrębne. Takie są zasady wpisywania spraw pod nowy numer. Już wiem, że pełnomocnicy są wzywani o przedkładanie pełnomocnictw w terminie 7 dni. Widzimy tu potężne kłopoty dla stron. Strona ostatecznie poniesie konsekwencje błędnych rozwiązań legislacyjnych – tłumaczy sędzia.

Dr Katarzyna Jasińska, radca prawny, prowadząca Kancelarię Radcy Prawnego w Krakowie ocenia, że trudno powiedzieć, w jaki sposób ukształtuje się praktyka sądów w tych sprawach, w których stronę reprezentuje pełnomocnik: czy będzie on zobligowany do dołączenia do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności nowego pełnomocnictwa wraz z opłatą skarbową, czy nie. - Może być tak, że pełnomocnicy będą wzywani do przedłożenia pełnomocnictwa i powstanie konieczność pokrywania opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Byłaby to jednak praktyka nie znajdująca podstawy w przepisach, skoro pełnomocnictwo procesowe do prowadzenia postępowania rozpoznawczego obejmuje także upoważnienie do złożenie wniosku o nadania klauzuli wykonalności, bez względu na to, jak ukształtowane zostaną przepisy o sądowej biurowości. Z kolei z punktu widzenia przepisów o opłacie skarbowej, jeśli nie byłby składany nowy dokument pełnomocnictwa, nie byłoby podstaw do pobierania opłaty skarbowej – wskazuje.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.