Zagadnienia prawne dotyczące zawezwania do próby ugodowej, jako czynności prowadzącej do przerwania biegu przedawnienia - zdaniem wielu prawników jest nadużywane.  Masowość tego zjawiska prowadzi do systemowego poważnego wydłużania ustawowych terminów przedawnienia roszczeń. Izba Cywilna postanowiła temu zaradzić i skierowała pytanie prawne do powiększonego składu. Jednak nie zapadła jeszcze uchwała w tej sprawie, choć zagadnienie zostało skierowane w październiku 2020 r. (sygn.  IV CSK 107/20). 

Czytaj: SN: Wydłużenie terminów poprzez wezwanie do ugody przerywa bieg przedawnienia

Tymczasem Izba w składach trójkowych orzeka, nie wchodząc w intencje powoda. Takim orzeczeniem jest uwzględnienie kasacji z 17 czerwca br. i uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego. 

Nie trzeba badać intencji

Sąd Najwyższy rozstrzygał sprawę w Izbie Cywilnej, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej przeciwko gminie o zapłatę. Skarżącymi byli dwaj obywatele T.W i H.S.

SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania. Sąd uznał, że każde zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością powodującą przerwę biegu przedawnienia (art. 123 par. 1 pkt 1 k.c.).

- Kwalifikacja określonej czynności jako „przedsięwziętej bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia” ma charakter generalny i odnosi się do wszystkich „czynności przed sądem” należących do tej samej kategorii - stwierdziła w uzasadnieniu sędzia Beata Janiszewska. Przedsięwzięcie czynności „bezpośrednio w celu dochodzenia” nie podlega indywidualnej kontroli zmierzającej do ustalenia, czy w danym przypadku celem powoda (wnioskodawcy w postępowaniu nieprocesowym) było konkretnie dochodzenie roszczenia, czy realizacja innych planów lub interesów - dodała sędzia sprawozdawca. 

Ważna jest skuteczność

Sąd stwierdził, że skutek przerwania biegu przedawnienia, przewidziany w art. 123 par. 1 pkt 1 k.p.c., następuje z mocy prawa (ex lege), w następstwie dokonania określonej czynności procesowej.

Dla jego wywołania istotne pozostaje jedynie to, czy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został wniesiony skutecznie w tym sensie, że nie nastąpił zwrot wniosku, jego odrzucenie lub umorzenie postępowania pojednawczego. Nie istnieją także normatywne podstawy do przyjmowania, że weryfikacji celu poddawane jest konkretnie drugie lub kolejne wystąpienie o zawezwanie do próby ugodowej.

Sygnatura akt II CSKP 104/21, wyrok z 15 lipca 2021 r.