Fundacja przygotowała raport „O (nie)dostępnym dostępie do adwokata”, którego celem jest przedstawienie, w jakim stopniu została implementowana do polskiego prawa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym.
- 27 listopada 2016 r. minął termin na wprowadzenie wszystkich przepisów dyrektywy. Rok po tym terminie postanowiliśmy przygotować raport, aby ocenić, które postanowienia zostały wdrożone” – mówi adw. Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC. - Warto wskazać, że jest to kolejna dyrektywa UE, który zmierza do zwiększenia i ujednolicenia gwarancji proceduralnych oskarżonych i podejrzanych - dodaje.
Jak przypominają autorzy raportu, celem dyrektywy o dostępie do adwokata jest zapewnienie pewnych minimalnych standardów w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej przede wszystkim w zakresie prawa do obrony. - Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że zapewnienie osobom zatrzymanym adwokata lub radcy prawnego już na samym początku postępowania karnego może w prawidłowy sposób zabezpieczyć jego tok oraz zapewnić wszelkie gwarancje procesowe podejrzanym lub oskarżonym wynikające z prawa międzynarodowego oraz polskiego – mówi dr Piotr Kładoczny, sekretarz zarządu HFPC. I dodaje, że adwokat już przy samym zatrzymaniu może być pewnego rodzaju gwarantem, który może zapobiec ryzyku nieludzkiego i poniżającego traktowania..
Autorzy raportu zauważają, że Ministerstwo Sprawiedliwości swteirdziło, że dyrektywa o dostępie do adwokata jest w całości implementowana do polskiego prawa. Jednakoceniają, że stan zgodności krajowych regulacji z unijnym standardem nie jest satysfakcjonujący.
Według raportu, pomimo tego, że prawo polskie zapewnia osobom zatrzymanym możliwość niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, to jest on uniemożliwiany przez organy ścigania. - Ani organy ścigania ani sądy nie zapewniają podejrzanym lub oskarżonym informacji ułatwiających znalezienie obrońcy, a osoby zatrzymane, które posiadają przy sobie numer adwokata są w lepszym położeniu – wskazuje Adam Klepczyński, prawnik HFPC. - W raporcie wskazaliśmy, że państwo polskie powinno zapewnić na komisariatach i sądach listy adwokatów lub radców prawnych zajmujących się sprawami karnymi. Ponadto, naszym zdaniem, warto byłoby rozważyć utworzenie dyżurów adwokackich lub radcowskich dla osób zatrzymanych – podkreśla Klepczyński.
Dostęp do adwokata w Polsce wciąż niedostateczny
W Polsce nadal brak skutecznego dostępu do adwokata. Chociaż unijne przepisy zostały wdrożone do polskiego prawa, to nie realizują one w pełni określonych w nich standardów - stwierdza Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
