Najważniejsze zadania tej nowej struktury organizacyjnej to stworzenie efektywnego systemu pomocy dla ofiar przestępstw, zarówno prawnej, finansowej, psychologicznej jak i organizacyjnej, reagowanie na naruszanie tych praw oraz ochrona procesowa oskarżonych. Jak mówił minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, powołanie Departamentu Praw Człowieka pozwoli w priorytetowy sposób traktować i wykonywać zadania służące ochronie praw pokrzywdzonych przestępstwem od chwili wszczęcia postępowania karnego. Ma on także reagować na stwierdzone systemowe naruszanie tych praw, np. przeludnienie więzień czy zbyt długie stosowanie tymczasowego aresztu. Departament Praw Człowieka będzie również zajmować się ochroną procesową oskarżonych oraz propagowaniem ochrony praw człowieka w jednostkach wymiaru sprawiedliwości. Kandydatką na stanowisko dyrektora nowej struktury jest - jak poinformował minister - prokurator Prokuratury Okręgowej w Warszawie Agnieszka Dąbrowiecka, a na stanowisko jej zastępcy – Marzena Kruk, psycholog i dr nauk prawnych pracująca w ministerstwie.
Z informacji zamieszcznej na stronie i nternetowej resortu można się dowiedzieć także, że Departament Praw Człowieka będzie posiadał legitymację do podjęcia szerokiej współpracy z innymi resortami, instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi – nie tylko krajowymi, ale także międzynarodowymi.
W dalszej perspektywie, działania resortu miałby się także objąć m. in.:
• Wypracowaniem koncepcji „sądu przyjaznego” dla obywatela (dla świadków, osób szczególnie narażonych, organizacja sądu odpowiadająca oczekiwaniom „uczestników” postępowań);
• Dalszym wprowadzaniem i promowaniem alternatywnych metod rozwiązywania sporów (mediacje, sprawiedliwość naprawcza);
• Upowszechnieniem systemu dostępu do informacji i porad prawnych, w tym tzw. „prawo ubogich” (być może jako element pomocy społecznej);
Zdaniem ministerstwa korzyści, jakich można się spodziewać w efekcie takiej polityki, to:
• Skuteczniejsza ochrona praw człowieka w kontekście wymiaru sprawiedliwości;
• Poprawa wizerunku Polski na forum międzynarodowym (w szczególności wobec organów międzynarodowych ochrony praw człowieka), jako państwa zaangażowanego w ochronę praw człowieka;
• Poprawa wizerunku organów wymiaru sprawiedliwości w opinii publicznej;
• Lepsza współpraca obywateli z organami wymiaru sprawiedliwości.