Odmianą tradycyjnego stalkingu jest cyberstalking - inaczej nazywany uporczywym nękaniem osoby za pomocą rozmów telefonicznych, sms-ów, e-maili czy listów, któremu towarzyszą groźby i agresywne zachowania, śledzenie, obserwowanie, podglądanie, wywołujące u ofiary negatywne emocje, od strachu po skrępowanie. Cyberstalking jest przestępstwem ściganym na wniosek pokrzywdzonego. Za przestępstwo grozi kara do trzech lat pozbawienia wolności. Może również zostać orzeczony zakaz zbliżania się.

Żeby można było mówić o popełnieniu omawianego przestępstwa musi ziścić się skutek w postaci powstania uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia lub istotnego naruszenia prywatności. Poczucie zagrożenia musi mieć zatem charakter obiektywny, tj. stanowić naturalną reakcję przeciętnej, racjonalnie myślącej osoby.
Ofiara cyberstalkingu powinna złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na policję lub do prokuratury. By doszło do skutecznego skazania sprawcy przestępstwa stalkingu sąd i organy ścigania muszą dysponować materiałem dowodowym potwierdzającym fakt dokonania przestępstwa. Dowodem popełnienia przestępstwa będą smsy, wydruki e-mail, więc nie należy kasować korespondencji elektronicznej otrzymywanej od sprawcy. W przypadku nękania na portalach społecznościowych, forach i czatach należy zrobić zrzuty ekranu, tzw. print screeny, oraz cyfrowe zapisy rozmów.


Każdy może być ofiarą stalkingu
Sprawcą stalkingu tzw. stalkerem jest najczęściej były partner, współpracownik, kolega z klasy. Jednakże może to być osoba zupełnie obca, w takim przypadku stalker wytwarza zazwyczaj wyimaginowany związek uczuciowy ze swoją ofiarą. Szczególnie narażone są osoby publiczne, gwiazdy filmu czy sportu, ale ofiarą mogą to być również osoby, które przypadkowo pojawiły się na drodze prześladowcy.

Jakie czynności podejmowane w cyberprzestrzeni możemy uznać za cyberstalking?
Wymienić tu należy podszywanie się pod daną osobę na forach, czatach, portalach społecznościowych, a w skrajnych przypadkach włamywanie za pomocą odpowiednich narzędzi do komputera ofiary i przeglądaniu jej osobistych dokumentów, wysyłanie niechcianych wiadomości e-mail, wysyłanie wirusów komputerowych (powodujących np. automatyczne pobieranie treści niepożądanych np. pornografii). Cyberstalker może również działać w ten sposób, że rozpowszechnia nieprawdziwe informacji o ofierze, oczernia i zastrasza swoje ofiary, udostępnia jej dane osobowe, numery telefonów, intymne zdjęcia, itp. Działania takie mogą mieć negatywne konsekwencje psychiczne zwłaszcza dla dzieci w wieku szkolnym, które mogą mieć duże problemy z akceptacją w środowisku wierzącym w nieprawdziwe szykany stalkera. W skrajnych przypadkach dochodziło nawet do targnięcia się ofiary na własne życie.

Można chronić się przed cyberstalkingiem
Należy pamiętać, że nie jesteśmy anonimowi w sieci. Trend udostępniania informacji, zdjęć swoich i swoich bliskich w Internecie powoduje, że potencjalny sprawca może z łatwością dowiedzieć się o szczegółach naszego życia: z kim się spotykamy, w jakich miejscach bywamy, jakie są nasze zainteresowania itp. Nie powinniśmy też ujawniać w Internecie swojego adresu, numer telefonu, danych osobowych, nie używać wszędzie jednego hasła, być podejrzliwym w stosunku do e-maili i wiadomości od nieznanych nam osób, oraz nie odpisywać na tego typu wiadomości. W przypadku nawiązania kontaktu ze stalkerem najlepiej w sposób bezpośredni i jasny wyrazić brak chęci dalszych relacji, zerwać wszelkie kontakty, nie odpowiadać na wiadomości. Zachowanie tych kroków bezpieczeństwa uniemożliwi bądź poważnie utrudni cyberstalkerowi śledzenie naszych ruchów w cyberprzestrzeni.

Autorka: adwokat Joanna Worona z kancelarii Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni