Wznowienie postępowania cywilnego to nadzwyczajny środek zaskarżenia pozwalający na żądanie usunięcia z obrotu prawnego wadliwych prawomocnych orzeczeń sądowych kończących postępowanie w sposób merytoryczny. Środek ten prowadzi do podważenia stabilności prawomocnych orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych, dlatego możliwość jego składania została ograniczona do najpoważniejszych uchybień, jakie zaszły w toku postępowania. Skarga o wznowienie postępowania nie może być również złożona po upływie pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku, chyba że strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana (art. 408 k.p.c.).

Dowiedz się więcej z książki
Prawo cywilne. Spadki. Kazusy
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

Po zakwestionowaniu konstytucyjności tego przepisu przez Trybunał Konstytucyjny, rząd proponuje wydłużenie okresu prekluzji do wznowienia postępowania do dziesięciu lat. W uzasadnieniu projektu zmian rząd wskazał, że zasada stabilności prawomocnego orzeczenia sądowego nie może stać na przeszkodzie jego uchyleniu w sytuacji słuszności skargi obywatela. Podkreślono przede wszystkim, że strona, która poszukuje ochrony przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, po wyczerpaniu drogi sądowej w Polsce, nawet dysponując prawomocnym orzeczeniem wydanym przez ten organ, wskutek upływu czasu nie może składać skargi o wznowienie postępowania w swojej sprawie. Co istotne, zmiana ma dotyczyć wszystkich przypadków, w których można składać skargę o wznowienie postępowania, a nie tylko tych, które stały się podstawą wyroku Trybunału, wydanego w oparciu o przepisy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Proponowane rozwiązanie stanowi jednocześnie realizację postulowanej od jakiegoś czasu zmiany art. 408 k.p.c., która umożliwi choćby zgłaszanie roszczeń odszkodowawczych powstałych w związku z wydaniem aktu normatywnego (art. 4171 k.c.).

Opracowanie: Marek Sondej