Z punktu widzenia nauczycieli jedną z najważniejszych zmian jest nowela, która przywraca im uprawnienie do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Będą mogli z tego skorzystać nauczyciele, którzy:
- rozpoczęli przed dniem 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego,
- mają okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć,
- nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie innych przepisów.
Więcej w LEX: Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli od 1.09.2024 r. >
Ale jest kilka haczyków - po pierwsze z wyliczeń ZUS musi wynikać, że nauczyciel przechodzący na wcześniejszą emeryturę zgromadził już kapitał pozwalający na wypłatę mu co najmniej minimalnego świadczenia. Po drugie skorzystanie z uprawnienia niekoniecznie będzie opłacalne, związkowcy szacują, że świadczenie, które otrzyma nauczyciel, będzie o 20-40 proc. niższe niż to, które dostałby, korzystając ze świadczenia kompensacyjnego. Ale to nie wszystko.
- Kiedy nauczyciel nabywa prawo do wcześniejszej emerytury, traci jednocześnie prawo do urlopu dla poratowania zdrowia - wskazywał prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomir Broniarz. Podkreśla, że ta sytuacja prowadzi do wypychania z rynku pracy około 14,5 tysiąca nauczycieli, a podobne liczby będą się powtarzać w kolejnych latach. - Nie stać nas na to, abyśmy tracili najbardziej doświadczonych nauczycieli - podkreśla. Związkowcy chcą, by MEN zmienił przepisy w tym zakresie, ale na razie resort jeszcze tego nie zrobił.
SZKOLENIE w LEX: Zmiany w prawie oświatowym 2024/2025 – zadania dyrektora >
Związkowcy chcą rozszerzenia prawa do świadczenia kompensacyjnego>>
Odchudzenie podstawy programowej
Uczniowie będą mniej obciążeni nauką - od 1 września 2024 r. nauczyciele i uczniowie klas IV–VIII szkoły podstawowej oraz wszystkich klas szkół ponadpodstawowych (liceum ogólnokształcącego, technikum, branżowej szkoły I stopnia, branżowej szkoły II stopnia) będą pracować ze zmienioną podstawą programową. Ograniczony o około 20 proc. zakres treści nauczania – wymagań szczegółowych – da nauczycielom i uczniom więcej czasu na spokojniejszą i bardziej dogłębną realizację programów nauczania.
Zrezygnowano głównie z tych treści, które są nadmiarowe na danym etapie edukacyjnym, niemożliwe lub bardzo trudne do zrealizowania w praktyce szkolnej. Zwrócono większą uwagę na rozwijanie umiejętności praktycznych zamiast wiedzy teoretycznej lub encyklopedycznej oraz na korzystanie w procesie nauczania – uczenia się z cyfrowych narzędzi oraz zasobów edukacyjnych dostępnych w internecie.
Kalendarz zadań dyrektora - Sierpień 2024 >
Uszczuplone zostały treści nauczania następujących przedmiotów:
- w szkole podstawowej (klasy IV–VIII): języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka łacińskiego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego – kaszubskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki;
- w liceum ogólnokształcącym i technikum: języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka łacińskiego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego – kaszubskiego, historii, historii i teraźniejszości, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki, filozofii, języka łacińskiego i kultury antycznej, historii muzyki, historii sztuki;
- w branżowej szkole I stopnia: języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego – kaszubskiego, historii, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki;
- w branżowej szkole II stopnia: języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego – kaszubskiego, matematyki, informatyki.
Wchodzące w życie zmiany to jedynie drobny lifting obowiązujących przepisów. Właściwą reformę zaplanowano na 2026 r., a nowa podstawa programowa ma zostać uwspółcześniona.
Więcej w LEX: Nowa podstawa programowa i ramowe plany nauczania – zmiany od 1 września 2024 r. >
"Odchudzona" podstawa programowa od września>>
Ocena z religii nie podwyższy średniej
Od 1 września 2024 r., oceny z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ani nie będą miały wpływu na to, czy uczeń otrzyma świadectwo z wyróżnieniem. Ministerstwo chce też, by w przypadku, gdy na katechezę lub etykę zgłosi się stosunkowo niewielu uczniów, szkoła mogła elastyczniej tworzyć grupy międzyoddziałowe - na razie jednak projekt ten utknął na etapie konsultacji.
Szkoły od września bez religii w średniej ocen>>
Obowiązek szkolny dla uczniów z Ukrainy
Od 1 września 2024 r. wszystkie dzieci i uczniowie z Ukrainy podlegać będą obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu, obowiązkowi szkolnemu albo obowiązkowi nauki, o których mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, w przedszkolach i szkołach w Polsce. Wyjątkiem będą uczniowie ostatniej klasy szkoły średniej, którzy w 2025 r. przystępować będą do ukraińskiego egzaminu maturalnego. MEN planuje również zmianę rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Możliwe będzie powiększenie klas, jeżeli uczęszczać do nich będą uczniowie z Ukrainy. Nowela wprowadza również możliwość zatrudnienia asystenta międzykulturowego – jego zadaniem jest udzielanie uczniom niebędącym obywatelami polskimi pomocy w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, a także współdziałanie z ich rodzicami oraz ze szkołą. W pozostałym zakresie – co do zasady – wydłuża stosowanie dotychczasowych przepisów dotyczących uczniów z Ukrainy. Określa przy tym, że w roku szkolnym 2024/2025 egzamin ósmoklasisty dla uczniów będących obywatelami Ukrainy będzie przeprowadzany z matematyki i języka obcego nowożytnego, natomiast egzamin z języka polskiego nie będzie obowiązkowy. Co nie znaczy, że uczeń z Ukrainy nie może go zdawać – jest to możliwe, jeżeli zadeklaruje taką chęć.
Więcej w LEX: Zmiany w zakresie kształcenia uczniów z Ukrainy w roku szkolnym 2024/2025 >
Kwalifikacje sektorowe i wolnorynkowe
Od 1 września 2024 r. obowiązują przepisy definiujące pojęcia istotne z punktu widzenia szkolnictwa branżowego, a mianowicie kwalifikacje sektorowe i wolnorynkowe.
- Kwalifikacje sektorowe to kwalifikacje o charakterze zawodowym, nieuregulowane odrębnymi przepisami, odpowiadające na potrzeby i uwzględniające specyfikę danej branży lub sektora, nadawane przez uprawnione podmioty prowadzące działalność statutową w obszarze danej branży lub sektora (tj. przez organizacje branżowe).
- Kwalifikacje wolnorynkowe to kwalifikacje nieuregulowane odrębnymi przepisami, odpowiadające na potrzeby społeczne lub rynku pracy, nadawane przez uprawnione podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
Cena promocyjna: 55.2 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 48.3 zł
Resort planuje też zmianę w rozporządzeniu - przewiduje ono m.in., że zespół ekspertów będzie przyjmować opinię dotyczącą celowości włączenia danej kwalifikacji wolnorynkowej lub kwalifikacji sektorowej do zintegrowanego systemu kwalifikacji zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy wszystkich ekspertów wchodzących w skład zespołu (w tym przewodniczącego).
Kwalifikacje wolnorynkowe i sektorowe w rozporządzeniu>>
Nowe funkcje członków komisji egzaminacyjnych
Na nowy rok szkolny zaplanowano również spore zmiany dotyczące egzaminów zewnętrznych: matury, egzaminu ósmoklasisty i egzaminów zawodowych. Przepisy wzmocnią funkcję egzaminatora-weryfikatora – przesądzą, że będzie to osoba, która świeżym okiem spojrzy na pracę sprawdzoną przez innego członka komisji. Zachętą do pełnienia tej funkcji ma być atrakcyjniejsze wynagrodzenie – weryfikator zarobi tyle, co przewodniczący komisji (12 proc. łącznej kwoty wynagrodzeń przysługujących egzaminatorom wchodzącym w skład danego zespołu egzaminatorów). Część zmian dotyczyć będzie maturzystów - a konkretnie zdawania przez nich matury z języka obcego nowożytnego. Według obowiązujących przepisów wybór przedmiotu dodatkowego, do którego absolwent przystępuje na egzaminie maturalnym, nie jest zależny od typu szkoły, do której absolwent uczęszczał, ani od przedmiotów, których uczył się w tej szkole. Według części dyrektorów fakt, że przepis wprost odnosi się do przedmiotu dodatkowego, sprawia, że nie dotyczy języków obcych - przyjmują oni, że maturzysta nie może zdawać języka obcego, którego nie uczył się na lekcjach, jako przedmiotu dodatkowego. Resort wskazuje, że ustawodawca nigdy nie miał zamiaru wprowadzać takiego ograniczenia, więc doprecyzuje tę kwestię. Zmienią się także przepisy dotyczące zasad przeprowadzania egzaminów – po pierwsze MEN doprecyzuje, że uczeń będzie mógł wnieść na egzamin urządzenie niezbędne do monitorowania jego zdrowia (zmiana przyda się np. diabetykom, którzy poziom cukru mogą sprawdzać na bieżąco przy pomocy aplikacji).
Tego się nie ucz, to tylko dla chętnych>>
Egzaminator-weryfikator z lepszym wynagrodzeniem za zasiadanie w komisji>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.