Wynagrodzenie nie jest głównym kryterium przyznawania świadczeń socjalnych

To nie wysokość wynagrodzenia decyduje o tym, jakie świadczenie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przyznawane jest pracownikowi szkoły - przypomina Dyrektor Szkoły. Przy ustalaniu regulaminu ZFŚS należy wziąć pod uwagę przede wszystkim dochód na osobę w rodzinie.

Do korzystania ze świadczeń finansowanych z funduszu w równym stopniu uprawnieni są pracownicy szkoły, byli pracownicy (emeryci, renciści) i inne osoby uwzględnione w postanowieniach wewnętrznego regulaminu ZFŚS, niezależnie od wysokości dokonywanego na nich odpisu. Powołując w regulaminie kryterium przyznawania pomocy socjalnej, nie można kierować się wyłącznie wynagrodzeniem pracownika – nie jest to kryterium obiektywne. Najwłaściwszym sposobem ustalenia, czy dana osoba może skorzystać ze świadczeń finansowanych z funduszu, jest wysokość dochodu przypadająca na członka rodziny uprawnionego. O faktycznej sytuacji materialnej (dochodowej) rodziny decyduje suma miesięcznych dochodów członków rodziny. Co do zasady ustala się go, dzieląc łączny dochód członków rodziny przez liczbę osób w rodzinie wspólnie zamieszkujących i utrzymujących się. W przepisach powszechnie obowiązujących nie określono formy, w jakiej pracownik powinien przedstawić swoją sytuację materialną. Najczęstszym sposobem jest oświadczenie o sytuacji materialnej wraz z wnioskiem o świadczenie z funduszu (według określonego w regulaminie wzoru).

Przychody osiągane przez pracownika mogą być dokumentowane na podstawie:
- oświadczenia pracownika,
- zaświadczenia o dochodach współmałżonka i innych wspólnie zamieszkujących członków rodziny,
- tzw. odcinków rent i emerytur,
- PIT-ów za poprzednie lata.

Przepisy ustawy o ZFŚS w celu zrealizowania wymogu zawartego w art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS nie dają pracodawcy uprawnień do żądania od pracowników zaświadczeń dokumentujących wysokość zarobków członków rodziny, np. z innych zakładów pracy, niemniej jednak brak takiego zaświadczenia nie daje możliwości określenia sytuacji materialnej pracownika, dlatego pracodawcy powinni określać w regulaminie ZFŚS warunki dokumentowania sytuacji materialnej osób uprawnionych do korzystania z funduszu. Powyższe znajduje potwierdzenie w art. 23 ustawy z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), stosownie do którego można domagać się od pracownika informacji, które obrazują jego sytuację materialną lub rodzinną. Na stronie internetowej GIODO zamieszczona została odpowiedź Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych na pytanie dotyczące dopuszczalności żądania od pracownika przedłożenia rocznego zeznania podatkowego w celu wykazania wysokości dochodu na potrzeby ZFŚS. Środki z ZFŚS nie są należne pracownikowi.

W grudniu kolejna edycja warsztatów dla pracowników działów kadrowo-płacowych>>

@page_break@

O ich przyznaniu decyduje dyrektor lub właściwa komisja, według własnej oceny. Nieprzyznanie środków nie otwiera możliwości dochodzenia roszczenia przez osobę uprawnioną do korzystania ze świadczeń funduszu. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 15.07.1987 r. (I PRN 25/87), OSNC 1998/12, poz. 180. Zgodnie z rozstrzygnięciem SN pracownicy nie mogą z tytułu tworzenia funduszu dochodzić roszczeń na podstawie przepisów art. 16 i art. 94 k.p.
Wśród innych uprawnień socjalnych nauczycieli Karta Nauczyciela wymienia następujące:
-nauczyciel zatrudniony na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców ma prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której położona jest szkoła;
-nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców, posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, przysługuje nauczycielski dodatek mieszkaniowy, którego wysokość uzależniona jest od stanu rodzinnego nauczyciela;
- nauczyciel po przejściu na emeryturę, rentę lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne zachowuje prawo do zajmowania mieszkania; prawo to służy także małżonkowi nauczyciela emeryta (rencisty, pobierającego nauczycielskie świadczenie kompensacyjne) oraz dzieciom pozostającym na jego utrzymaniu i prowadzącym z nim wspólne gospodarstwo domowe;
- nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców, przysługuje odrębny dodatek w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego; organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr; 
- nauczyciel zatrudniony na terenie wsi ma prawo otrzymać do użytkowania osobistego i jego rodziny działkę gruntu szkolnego; 
- nauczyciel, który uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego w ciągu dwóch lat od dnia podjęcia pierwszej w życiu pracy zawodowej w szkole i posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska, otrzymuje w szkole wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia na swój wniosek jednorazowy zasiłek na zagospodarowanie w wysokości dwumiesięcznego otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego; do pierwszej pracy zawodowej w życiu nie zalicza się pracy wykonywanej w okresie studiów lub nauki w zakładzie kształcenia nauczycieli. Magdalena Sawkiewicz jest specjalistką z zakresu prawa pracy, praktykiem i szkoleniowcem głównie z zakresu mobbingu, pracowników samorządowych, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w jednostkach sektora administracji publicznej.

Jest to fragment artykułu Magdaleny Sawkiewicz "Zakres pomocy socjalnej w szkole", opublikowany w "Dyrektorze Szkoły" nr 6/2013>>

Polecamy: Zakup bonów na Boże Narodzenie zależy od regulaminu ZFŚS

W grudniu kolejna edycja warsztatów dla pracowników działów kadrowo-płacowych>>