Praktyka przede wszystkim
Nowa podstawa dopuszcza również kształcenie praktyczne i współpracę z pracodawcami. Praktyczna nauka zawodu może się odbywać w placówkach kształcenia ustawicznego oraz praktycznego, warsztatach szkolnych, pracowniach szkolnych, a także u pracodawców i w indywidualnych gospodarstwach rolnych. W zasadniczych szkołach zawodowych przykładowo może ona przyjąć formę zajęć praktycznych mających na celu opanowanie przez uczniów umiejętności niezbędnych do podjęcia pracy w danym zawodzie. W ciągu trzech lat nauki zajęcia praktyczne mają objąć ponad 60% całego czasu przeznaczonego na kształcenie zawodowe.
Ważnym elementem współpracy szkoły z zakładem pracy jest też włączenie pracodawców w proces tworzenia programów kształcenia dla zawodu. W szkole może być zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, a posiadająca przygotowanie zawodowe odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego. Szkoła sama ustala zawody, w których zamierza kształcić uczniów, lecz następuje to w porozumieniu z organem prowadzącym (np. gminą) oraz po zasięgnięciu opinii powiatowej i wojewódzkiej rady zatrudnienia.
Wprowadzone zmiany umożliwiają również tworzenie nowych jednostek organizacyjnych, jakimi są centra kształcenia zawodowego i ustawicznego. Centra szkolą specjalistów, a także prowadzą poradnictwo i informację zawodową. Obaj autorzy są zgodni, iż możliwość szybkiego i efektywnego zdobycia kwalifikacji zawodowych, np. poprzez prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych, ma dać system dualny (przemienny) kształcenia zawodowego.
Jest to fragment artykułu Kazimierza Włodawskiego "Reinkarnacja szkolnictwa zawodowego?", opublikowanego w miesięczniku "Dyrektor Szkoły" nr 2/2014>>
@page_break@
Recepta na pracę
System kształcenia dualnego występuje w krajach o najwyższej kulturze pracy i produktywności. Także Komisja Europejska zaleca jego stosowanie. Ma on wiele cech szczególnych i zalet. W dualnym (przemiennym) systemie kształcenia zawodowego uczniowie zdobywają wiedzę teoretyczną w szkole, a umiejętności zawodowe na stanowiskach w firmach pod kierownictwem instruktorów i mistrzów. Stosowane są różne systemy organizacji, np. tydzień w szkole – tydzień na stanowisku pracy, trzy dni w szkole – dwa na stanowisku pracy. System kształcenia dualnego, który dominuje w większości krajów Europy, w Polsce stosowany jest wciąż w formie cząstkowej. Uczestniczy w nim mniej niż 20% uczniów zasadniczych szkół zawodowych. Największą „wyspę” kształcenia dualnego w kraju stanowi rzemiosło. W 2001 r. 157 tys. uczniów ZSZ pobierało praktyczną naukę zawodu w zrzeszonych w organach rzemiosła zakładach rzemieślniczych. Na koniec 2005 r. zakłady rzemieślnicze zatrudniały już „tylko” 89 tys. młodocianych pracowników, którzy na podstawie umowy o pracę uczyli się zawodu. W 2009 r. liczba ta wzrosła jednak do 96 tys. Oferta szkoleniowa rzemiosła obejmuje ponad 100 zawodów, ale nauka odbywa się najczęściej tylko w 67 z nich.
Pozostałe nie spotkały się z uznaniem uczniów. Największym zainteresowaniem cieszą się takie zawody jak fryzjer, mechanik pojazdów samochodowych, cukiernik i piekarz. W zasadniczych szkołach zawodowych w roku szkolnym 2009/2010 uczyło się 236 tys. uczniów, tak więc prawie co drugi z nich uczestniczył w praktycznej nauce zawodu w szkołach rzemieślniczych. Według autorów opracowań należy to odczytywać jako pełne potwierdzenie społecznego uznania dla takiej drogi przygotowania zawodowego.
Jest to fragment artykułu Kazimierza Włodawskiego "Reinkarnacja szkolnictwa zawodowego?", opublikowanego w miesięczniku "Dyrektor Szkoły" nr 2/2014>>