Czy w szkołach zaocznych dla dorosłych wewnątrzszkolny system oceniania może być zawarty w statucie szkoły czy powinien stanowić załącznik do statutu jako oddzielny dokument?
W związku z tym, że prawo oświatowe nie określa, czy wewnątrzszkolny system oceniania ma być zawarty w statucie szkoły jako rozdział, czy może stanowić do niego załącznik, w statutach poszczególnych szkół będzie występowała pewna dowolność. Jednak, jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny wyda szkole zalecenie dostosowania konstrukcji statutu do zasad przyjętych w danym województwie, to dana szkoła będzie musiała dostosować swój statut. Według mojej opinii wewnątrzszkolny system oceniania powinien jednak stanowić rozdział statutu, a nie być jego załącznikiem. Wynika to z tego, że jeżeli przyjmiemy, że wewnątrzszkolny system oceniania może stanowić załącznik do statutu, to wówczas praktycznie prawie cały statut mógłby składać się z załączników.
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, czy w szkołach zaocznych dla dorosłych wewnątrzszkolny system oceniania może być zawarty w statucie szkoły, czy raczej powinien stanowić załącznik do statutu jako oddzielny dokument należy w pierwszej kolejności pamiętać, że z dniem 31 sierpnia 2001 r. zostało uchylone zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 listopada 1992 r. w sprawie ramowego statutu szkół publicznych dla dorosłych (Dz. Urz. MEN z 1992 r. Nr 8, poz. 39), a od 1 września 2001 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.), w którym zostały zawarte ramowe statuty szkół, w tym dla dorosłych, które odnoszą się również do wewnątrzszkolnego oceniania.

W związku z tym, że autor pytania nie podaje, o jaki konkretnie typ szkoły dla dorosłych chodzi zatem odniosę się do przepisów zawartych w załączniku nr 4 do ww. rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, które odnoszą się do ramowego statutu publicznego liceum ogólnokształcącego. Proszę zwrócić uwagę, że w § 23 tego załącznika zostało określone, że przepisy dotyczące liceum ogólnokształcącego dla młodzieży stosuje się odpowiednio do liceum ogólnokształcącego dla dorosłych z wyjątkiem przepisów § 2 ust. 1 pkt 1 w części dotyczącej programu wychowawczego liceum i programu profilaktyki, pkt 10 odnoszącego się do organizacji i form współdziałania liceum z rodzicami (prawnymi opiekunami) oraz § 9, który odnosi się do możliwości tworzenia oddziałów dwujęzycznych i § 11 określającego możliwość zorganizowania dla uczniów internatu.

Odnośnie wewnątrzszkolnego oceniania w § 2 ust. 1 pkt 4 tego załącznika zostało jedynie zapisane, że statut liceum określa w szczególności szczegółowe zasady wewnątrzszkolnego oceniania uczniów. Jednak w ślad za tym zapisem nie zostało określone, czy wewnątrzszkolny system oceniania ma być zawarty w statucie szkoły jako rozdział, czy może stanowić do niego załącznik. Zatem należy założyć, że pod tym względem w statutach poszczególnych szkół może występować pewna dowolność. W związku z tym najprawdopodobniej znaczącą rolę w określeniu miejsca w statucie szkoły wewnątrzszkolnego systemu oceniania będzie odgrywał organ sprawujący nad szkołą nadzór pedagogiczny. Wprawdzie organ ten nie może wskazać konkretnego rozwiązania tej kwestii w formie zarządzenia, ale może określić, jakie rozwiązanie ze względów praktycznych będzie najlepsze. Według mojej opinii wewnątrzszkolny system oceniania powinien jednak stanowić rozdział statutu. Proszę bowiem zwrócić uwagę, że statut np. określa szczegółowe kompetencje takich organów liceum, jak dyrektor liceum, czy rada pedagogiczna. Zatem, jeżeli przyjmiemy założenie, że wewnątrzszkolny system oceniania może stanowić załącznik do statutu, to tak samo załącznikami mogą być kompetencje dyrektora liceum, czy rady pedagogicznej. Wówczas praktycznie prawie cały statut mógłby składać się z załączników. Jednak w związku z tym, że prawo nie określa precyzyjnie tych kwestii dana szkoła będzie musiała dostosować konstrukcję swojego statutu do zaleceń organu sprawującego nadzór pedagogiczny (kuratorium oświaty).

Kwestia wewnątrzszkolnego systemu oceniania została również zawarta w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.). Proszę bowiem zwrócić uwagę, że zgodnie z § 23 ust. 1 tego rozporządzenia do słuchaczy szkół dla dorosłych stosuje się również przepisy zawarte w § 3 tego rozporządzenia. Z przepisów tych wynika, że ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego. Należy jednak pamiętać, że w oparciu o zapisy w § 23 ust. 3 w szkole dla dorosłych zachowania nie ocenia się. Ponadto w § 3 ust. 4 tego rozporządzenia zostało określone, że szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły, z uwzględnieniem przepisów tego rozporządzenia. Zatem również i w tym akcie prawnym nie zostało jednoznacznie określone, czy wewnątrzszkolny system oceniania ma być zawarty w statucie szkoły jako rozdział, czy może stanowić do niego załącznik.