Nowe przepisy dotyczące organizacji kursów zawodowych są w tej kwestii mało precyzyjne. Analizy tego problemu dokonuje Stanisław Szelewa w lipcowym numerze miesięcznika "Dyrektor Szkoły".
Wielką rolę mógłby tu odegrać nadzór pedagogiczny kuratora oświaty, ale obecny system nadzoru – najogólniej mówiąc – nie sprzyja weryfikacji wyposażenia szkół i placówek kształcenia zawodowego w trybie ciągłym. Kontrole i ewaluacje dokonywane raz na kilka lat nie zastąpią wiedzy o szkołach, jaką dawała regularna praca przypisanych do poszczególnych szkół wizytatorów. Analiza innych zapisów ustawowych pozbawiła mnie złudzeń co do roli wojewódzkich i powiatowych rad zatrudnienia w ocenie możliwości nauczania danego zawodu przez szkołę. W art. 39 ust. 5 ustawy o systemie oświaty . jest mowa o weryfikacji przez te podmioty ustalanych przez szkołę zawodów jedynie w zakresie zgodności z potrzebami rynku pracy.
W aktualnej sytuacji aż się prosi, by kurator oświaty w określonym przez MEN terminie dokonał weryfikacji oceny wyposażenia szkół zawodowych w zakresie obecnie nauczanych zawodów.
Przed kilku laty podjęto takie działania na Dolnym Śląsku w ramach projektu Diagnoza wybranych branż kształcenia zawodowego na Dolnym Śląsku.
Wyniki były takie, jakich można się domyślać – w ocenie ekspertów prowadzących badania trafiały się szkoły, w których niemal nie było wyposażenia zbliżonego do standardów określonych swego czasu przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Ale Dolny Śląsk sobie radzi, jesteśmy coraz bliżej zakupów sprzętu ze środków unijnych w celu stworzenia w pełni wyposażonych centrów kształcenia zawodowego.
I jeszcze kilka słów na temat ostatniej części § 19 rozporządzenia o formach pozaszkolnych kształcenia ustawicznego . Nie wiem, jaki jest sens zapisu o tym, że podmiot organizujący kursy w formach pozaszkolnych ma zapewnić nadzór służący podnoszeniu jakości prowadzonego kształcenia. Gdyby choć była mowa o nadzorze pedagogicznym, można by przyjąć, że organizator kursu może być zmuszony do zatrudnienia kogoś, kto ma kompetencje do orzekania o jakości kształcenia, a poza tym podlegałoby to nadzorowi kuratora oświaty. Tymczasem owo zapewnienie nadzoru może przybrać jakąkolwiek formę. Jaką? To przed nami – nadchodzący rok szkolny dopiero otwiera możliwości organizowania kształcenia ustawicznego w nowej formule.
UWAGA!
1. kwalifikacyjne kursy zawodowe i turnusy dokształcania młodocianych pracowników to jedyne formy bezpłatne dla uczestników;
@page_break@
2. jedynymi jednostkami oświatowymi, które mogą prowadzić wszystkie formy pozaszkolne kształcenia ustawicznego, są ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego;
3. firmy i instytucje działające na rynku oświatowym na podstawie art. 6 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – publiczne służby zatrudnienia, ochotnicze hufce pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe, oraz na podstawie art. 83a u.s.o. – podmioty działające na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – mogą prowadzić tylko kwalifikacyjne kursy zawodowe i inne kursy;
4. szkoły publiczne i niepubliczne z form pozaszkolnych mogą prowadzić tylko kwalifikacyjne kursy zawodowe w zawodach, w których kształcą (art. 68a u.s.o.).
Tu też jest mała pułapka pojęciowa, gdyż nie jest jasne, w których zawodach szkoła kształci. Czy w tych tylko, w których dokonała naboru i prowadzi faktyczną edukację? Czy we wszystkich, do których prowadziła nabór w danym roku? A może we wszystkich, w których może kształcić na podstawie opinii rady zatrudnienia odpowiedniego szczebla i porozumienia z organem prowadzącym? Myślę, że najbliższa intencjom ustawodawcy była ta ostatnia interpretacja, choć niekoniecznie jest to najlepsze, co można wybrać, gdyż opinie i porozumienia z organem prowadzącym mogą pochodzić sprzed wielu lat.
Problem z prawem do organizacji kwalifikacyjnych kursów zawodowych będą mieć na pewno szkoły publiczne i niepubliczne (zwłaszcza te ostatnie), które prowadziły dotąd tylko kształcenie policealne. W nowej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego zostało bardzo niewiele zawodów, których można nauczać w szkole policealnej. Po zmianach mają jedno wyjście – jeśli chcą organizować kursy, muszą założyć technikum lub zasadniczą szkołę zawodową i uzyskać prawo kształcenia w danym typie szkoły w zawodach, w których chcieliby organizować kursy. Z perspektywy oświaty niepublicznej wyjściem nie jest założenie i prowadzenie placówki: centra kształcenia praktycznego, centra kształcenia ustawicznego czy ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego, gdyż nie zostaną one objęte dofinansowaniem z tytułu prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych – wsparcie dotyczyć będzie tylko szkół – to wynika z nowelizowanych z dniem 1.09.2012 r. zapisów w art. 80 i 90 u.s.o.
Trudno ocenić, jak wyglądać będzie najbliższy rok szkolny. W każdym razie zmiany w prawie oświatowym uczyniły edukację zawodową dorosłych bardziej przyjazną i otwartą dla nich. Myślę, że warto wyjść z informacją na temat kursów zawodowych poza podmioty zajmujące się edukacją zawodową i środowisko oświatowe w ogóle, dotrzeć do pracodawców, osób poszukujących możliwości zmiany zawodu, uzupełnienia i podniesienia kwalifikacji itp. Nie wolno zapominać o promocji reformy edukacji zawodowej w gimnazjach. To wszystko wymaga na pewno czasu, środków na promocję, zachęcenia organów prowadzących do ułatwienia kontaktów z pracodawcami itp. Czy warto? Myślę, że tak, bo zmiany przecież staną się prawem już za kilka miesięcy, a im szybciej zaczniemy zdobywać doświadczenie w nowym systemie edukacji zawodowej dorosłych, tym szybciej zdanie egzaminów będzie w dużej mierze możliwe dzięki udziałowi w kursie z zakresu edukacji zawodowej.
Szkołom zawodowym poświęcony zostanie jeden z paneli Edu Trendy 2012, spotkania profesjonalistów edukacyjnych oraz osób szukających rozwiązań poprawiających jakość i efektywność systemu oświaty - organizowanego przezWolters Kluwer Polska, wydawca czasopisma "Dyrektor Szkoły", i firma redNet Media. Impreza odbędzie się w dniach 27-28 września 2012 r. w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki.
