PISA to międzynarodowe badanie koordynowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Jego celem jest uzyskanie porównywalnych danych o umiejętnościach piętnastolatków. W każdej edycji PISA nacisk położony jest na jedną spośród trzech dziedzin: rozumowanie matematyczne, rozumienie czytanego tekstu lub rozumowanie w naukach przyrodniczych. W badaniu PISA 2018 dziedziną wiodącą było rozumienie czytanego tekstu.

 

PISA 2015: polscy uczniowie wysoko w rankingach, ale gorzej niż poprzednio>>

 

Piontkowski: doganiamy najlepszych

W 2018 r. w badaniu uczestniczyło 79 krajów i regionów, a liczba przebadanych uczniów przekroczyła 660 tys. Polskę reprezentowało 5653 uczniów z 227 szkół.
- Badania PISA mogą wzbudzać w nas spory optymizm, pokazują wzrost umiejętności piętnastolatków we wszystkich badanych dziedzinach - mówił minister edukacji Dariusz Piontkowski - Dla nas to znak, że w polskiej edukacji dzieje się dobrze. Dodał, że polski system edukacji jest dobrze oceniany przez międzynarodowych ekspertów, a wyniki pokazują, że doganiamy najlepszych.

 

Badaniem PISA objęci byli piętnastolatkowie, zdecydowana większość z nich to uczniowie III klasy gimnazjum, szkoły wyłoniono drogą losowania. Badanie przeprowadzono w całości za pomocą narzędzi komputerowych. W 2018 r. wprowadzono nową metodę - testowanie adaptatywne, które dotyczyło wiodącej dziedziny (umiejętności czytania), na podstawie tego, jak poradzili sobie z podzestawem startowym, uczniowie otrzymywali kolejne zadania o określonym stopniu trudności.

 

Polacy w czołówce, jeżeli chodzi o rozumienie tekstu

Polską edycję przeprowadził zespół Instytutu Badań Edukacyjnych. Jak tłumaczył dr Michał Sitek, w 2018 r. kluczowe było sprawdzanie umiejętności rozumienia tekstu. Wykorzystano w tym celu aż 245 zadań, które były losowo przydzielane uczniom. Wiele z zadań było zadaniami otwartymi. 
- Forma zadań miała nadążać za tym, jak zmienia się sposób czytania - mówił ekspert - Dziś coraz więcej tekstów czyta się w formie elektronicznej i tę zmianę specyfiki czytania uwzględniały zadania - tłumaczył. Jeżeli chodzi o Europę, lepsze były tylko Finlandia, Estonia i Irlandia - na świecie najlepsze były kraje azjatyckie (Chiny, Singapur - Polska zajęła 10. miejsce)

 

Wynik osiągnięty przez polskich uczniów (512)  był znacząco wyższy niż w poprzedniej edycji w 2015 r. - wtedy wyniósł on 506 punktów, ale gorszy niż w 2012, gdy polscy piętnastolatkowie zdobyli w tej dziedzinie 518 punktów. Odsetek uczniów osiągających najniższe wyniki był bardzo podobny do tego w 2015 r. - co siódmy piętnastolatek nie opanował umiejętności rozumienia czytanego tekstu w stopniu wystarczającym do korzystania ze źródeł pisanych. Mało jest natomiast uczniów o najniższych umiejętnościach, poniżej poziomu 2. - w Polsce jest to 14,7 proc. (lepiej wypada Estonia, Irlandia i Finlandia). Jeżeli chodzi o rozumienie tekstu dziewczęta wypadają dużo lepiej niż chłopcy. Poniżej poziomu drugiego znalazł się co piąty piętnastolatek, a tylko co dziesiąta piętnastolatka.

 

Lepsze osiągnięcia z matematyki

Wynik polskich uczniów w dziedzinie rozumowania matematycznego osiągnięty w 2018 r. jest o 12 punktów wyższy od wyniku z poprzedniego badania w 2015 r. Z kolei jest on podobny do wyniku z 2012 r., który był najwyższy w Unii Europejskiej i najwyższy w historii polskich edycji badania. Polscy uczniowie uzyskali wynik 516 punktów, o 27 punktów więcej niż średnia dla krajów OECD (równa 489 punktów). To 10. miejsce na świecie i trzecie (po Estonii i Holandii w Europie - w tym drugim przypadku jest to - jak wynika z opisu - wynik nieodróżnialny statystycznie od osiągnięć polskich uczniów). Różnica między dwiema ostatnimi edycjami badania wynosi 12 punktów, a między pierwszym badaniem w 2003 r. a ostatnim w 2018 r. wynosi 26 punktów.

 

W 2018 r. na dwóch najniższych poziomach znajdowało się łącznie tylko 14,7 proc. polskich uczniów (w 2003 r. aż 22 proc. ), a odsetek uczniów na dwóch najwyższych poziomach wynosił łącznie 15,8 proc. (w 2003 r. tylko 10,1 proc.).  Wyniki dziewcząt i chłopców były podobne - średnie wyniki dziewcząt i chłopców praktycznie się nie różnią (odpowiednio 515 i 516 punktów).

 

Dobry poziom rozumowania przyrodniczego

Jeżeli chodzi o rozumowanie przyrodnicze, uczniowie uzyskali w 2018 r. średni wynik 511 pkt, co plasuje ich na 11. miejscu wśród wszystkich 79 krajów biorących udział w badaniu, na 6. miejscu wśród krajów OECD, a na 3. miejscu wśród krajów Unii Europejskiej. Wynik ten był o 22 punkty wyższy od średniej dla Rozumowanie w naukach przyrodniczych OECD, która wyniosła 489 punktów (różnica była istotna statystycznie). Był zbliżony do wyników piętnastolatków z Hongkongu, Tajwanu, Nowej Zelandii, Słowenii i Wielkiej Brytanii – jak podkreślono w raporcie, różnice między Polską a tymi krajami były nieistotne statystycznie.

 

W 2018 r. średni wynik dziewcząt w krajach OECD wyniósł 490 i był o 2 punkty wyższy od wyniku chłopców. W Polsce wyniki dziewcząt i chłopców były takie same - 511 punktów. Mniej dziewcząt osiągnęło najniższe wyniki - poniżej drugiego poziomu znalazło się 15 proc. chłopców i 12,3 proc. dziewcząt.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.