Lokal, w którym są prowadzone zajęcia wychowania przedszkolnego, musi zapewniać dzieciom bezpieczne i higieniczne warunki pobytu. Ma być wyposażony w sprzęt i pomoce dydaktyczne. W zajęciach mogą brać udział rodzice lub inni pełnoletni członkowie rodziny. Nauczyciel w zespole lub punkcie współpracuje z nimi i korzysta z ich pomocy.
A zatem podstawowym kryterium odróżniającym obie formy wychowania przedszkolnego jest częstotliwość prowadzonych w nich zajęć. Wymiar czasu pracy – zależnie od lokalnych potrzeb i możliwości – może być wyższy niż określają przepisy. Minimalny dzienny wymiar zajęć w zespole i punkcie wynosi 3 godziny. Liczba godzin zajęć, w czasie których realizowana jest podstawa programowa wychowania przedszkolnego, powinna być uzależniona od wielkości grupy. Jeśli w grupie jest 3 do 5 dzieci (jest to minimalna liczebność grupy określona w rozporządzeniu), 3 godziny zajęć dziennie powinny umożliwić realizację podstawy programowej. Czym liczniejsza jest grupa, tym czas trwania zajęć z dziećmi powinien być dłuższy (do 4–5 godzin dziennie). Liczebność grupy dzieci (od 3 do 25 dzieci) jest uzależniona od potrzeb środowiska lokalnego oraz od posiadanych warunków lokalowych. Czas pracy zespołu lub punktu powinien być elastyczny, dostosowany do liczebności grupy dzieci oraz do potrzeb i oczekiwań rodziców, aby zapewnić możliwość zrealizowania wymagań, wynikających z podstawy programowej.
2. Projekt organizacji programowej wychowania przedszkolnego
Podstawowym dokumentem, na podstawie którego działa inna forma wychowania
przedszkolnego jest projekt organizacji wychowania przedszkolnego – odpowiednik statutu. Wytyczne do sporządzenia tego dokumentu, tworzenia i organizowania innych form wychowania przedszkolnego zawiera rozporządzenie. Projekt organizacji wychowania przedszkolnego jest niezbędnym załącznikiem zgłoszenia do ewidencji podczas rejestracji placówki. Wynika z tego, że każda zmiana w organizacji innej formy wychowania przedszkolnego, powstała po wpisie do ewidencji, powinna być zgłoszona do gminy w ciągu 14 dni (art. 82 ust. 5). Wymóg ten dotyczy wszystkich danych zawartych w zgłoszeniu oraz w załączonych dokumentach. A zatem, przed rozpoczęciem działalności związanej z prowadzeniem zespołu lub punktu osoba fizyczna lub prawna musi ustalić zasady funkcjonowania placówki. Dokument ten powinien zawierać:
- nazwę i miejsce prowadzenia zajęć,
- cele i zadania oraz sposób realizacji; należy tu uwzględnić wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka oraz rodziny w jego wychowaniu, przygotowanie dziecka do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych uwzględnić stopień ich niepełnosprawności,
- dzienny wymiar godzin zajęć, w tym przeznaczonych na realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego,
- w przypadku zespołu dni tygodnia, w którym będą prowadzone zajęcia,
- warunki przyjmowania dzieci,
-
prawa i obowiązki dzieci, w tym:
- warunki ich pobytu w zespole lub punkcie zapewniające im bezpieczeństwo,
- sytuacje, w których możliwe jest skreślenie z listy,
- sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć,
- warunki przyprowadzania dzieci na zajęcia i odbierania ich,
- warunki organizowania zajęć dodatkowych,
- terminy przerw w pracy,
- zakres zadań nauczycieli prowadzących zajęcia z dziećmi, w tym współdziałanie z rodzicami, prowadzenie obserwacji pedagogicznej, których celem jest rozpoznanie i zabezpieczenie potrzeb rozwojowych dzieci, sposób dokumentowania poczynionych obserwacji etc.,
- warunki współpracy ze specjalistami, np. logopedą, lekarzem czy psychologiem.
3. Wymagane kwalifikacje
Tylko wykwalifikowana kadra może prowadzić zajęcia w zespole lub punkcie przedszkolnym. Zgodnie z art. 14a ustawy o systemie oświaty zajęcia w zespołach wychowania przedszkolnego lub punktach przedszkolnych prowadzą nauczyciele posiadający kwalifikacje wymagane od nauczycieli przedszkoli określone w § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288).
Nauczyciel prowadzący zajęcia w zespole lub punkcie realizuje program wychowania przedszkolnego, stanowiący opis sposobu realizacji zadań ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego lub wybranych częściach tej podstawy. Przebieg działalności wychowawczej i opiekuńczej z dziećmi w zespole lub punkcie w danym roku szkolnym jest dokumentowany w formie dziennika zajęć zespołu lub punktu. W dzienniku zajęć zespołu lub punktu nauczyciel wpisuje nazwiska i imiona dzieci uczęszczających na zajęcia, daty i miejsca ich urodzenia, nazwiska i imiona rodziców (prawnych opiekunów) i adresy ich zamieszkania. W dzienniku zajęć odnotowuje się obecność dzieci na zajęciach dydaktyczno-wychowawczych. Nauczyciel potwierdza podpisem w dzienniku zajęć zespołu lub punktu przeprowadzenie zajęć dydaktyczno-wychowawczych w danym dniu.
Nauczyciele zobowiązani są do prowadzenia dokumentacji w tym dziennika zajęć, w którym odnotowane są nazwiska i imiona dzieci, daty i miejsca ich urodzenia, nazwiska i imiona ich rodziców wraz z adresami ich zamieszkania, wpisy tematów zajęć dydaktyczno wychowawczych potwierdzonych podpisem nauczyciela.
Podstawową umiejętnością (oprócz kwalifikacji zawodowych), którą wymaga się od nauczyciela zatrudnionego w punkcie lub zespole jest umiejętność pracy z grupą dzieci w różnym wieku, zindywidualizowane i elastyczne podejście do potrzeb i oczekiwań dzieci oraz ich rodziców, samodzielność i gotowość współpracy ze środowiskiem lokalnym. Należy pamiętać, że nauczyciel najprawdopodobniej nie będzie miał stałego dostępu do doradcy metodycznego lub kontaktów z innymi nauczycielami, stąd umiejętności te są pożądane w pracy w punkcie lub zespole. Nauczyciel powinien współpracować z rodzicami dzieci, tzn. korzystać z ich informacji o dzieciach, a jednocześnie dzielić się z nimi swoimi spostrzeżeniami na temat postępów czynionych przez dziecko lub pojawiających się niepokojów, co do jego rozwoju.
Należy pamiętać, że zarówno nauczyciel (jak i każda inna osoba pracująca w punkcie lub zespole) powinien posiadać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania tych prac oraz książeczki badań dla celów sanitarno - epidemiologicznych, zgodnie z odrębnymi przepisami, czyli Ustawą z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarnoepidemiologicznych. Wymóg ten dotyczy osób, które będą pełnić funkcje opiekuńcze i będą miały długotrwały kontakt z dziećmi. Orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania prac w punkcie lub zespole wychowania przedszkolnego może wystawić każdy lekarz.