Czy organ prowadzący może ingerować w przydzielanie nauczycielom godzin w arkuszu organizacji szkoły oraz zatrudnianie nauczycieli?
 
Nie. Organ prowadzący nie powinien narzucać dyrektorowi szkoły konkretnych rozwiązań w kwestii zasad zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz przydzielania godzin nauczycielom w arkuszu organizacyjnym szkoły, ponieważ nie znajduje to umocowania w obowiązujących przepisach prawa. Organ prowadzący może ingerować w działalność szkoły wyłącznie z zakresie i na zasadach określonych w ustawie. Niezatwierdzenie arkusza organizacji szkoły może dotyczyć kwestii jego niezgodności z obowiązującym prawem dotyczącym organizacji szkół lub jeżeli propozycje dyrektora szkoły powodują skutki finansowe nieprzewidziane w planie finansowym szkoły.
 
Uzasadnienie
Stosownie do art. 5 ust. 7 oraz art. 34a ust. 1-2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - dalej u.s.o., organ prowadzący szkołę lub placówkę sprawuje nadzór nad jej działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych. W tym zakresie jego nadzorowi podlega w szczególności:
- prawidłowość dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę lub placówkę środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także mieniem;
- przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów,
- przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki.
W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 20 grudnia 2012 r., II SA/Rz 1145/12, LEX nr 1288355 stwierdzono m.in.: nadzór finansowy i organizacyjny w żadnym wypadku nie obejmuje ingerencji w uprawnienia dyrektora, jako pracodawcy w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Uprawnienia dyrektora w tym zakresie, na zasadzie wyłączności kompetencji, wynikają natomiast wprost z art. 39 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 u.s.o.; przepisy te stwierdzają, że dyrektor szkoły w szczególności kieruje działalnością szkoły oraz reprezentuje ją na zewnątrz, będąc kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli lub pracowników niebędących nauczycielami, decydując m.in. w sprawach zatrudniania i zwalniania. Także art. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela – dalej KN potwierdza autonomiczną pozycję dyrektora szkoły, stanowiąc, że dyrektor kieruje szkołą, jest jej przedstawicielem na zewnątrz, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły, przewodniczącym rady pedagogicznej.
 
Ustalanie więc wytycznych w zakresie organizacji pracy szkół i placówek oświatowych w zakresie zasad zatrudniania nauczycieli i pozostałych pracowników wkracza w zakres ustawowych zadań realizowanych przez kierujących nimi dyrektorów.
Przepisy prawa oświatowego nie formułują kryteriów, według których dyrektor szkoły typuje nauczycieli do zwolnienia. Dyrektor szkoły, planując wypowiedzenia stosunku pracy nauczycielom, powinien przemyśleć prawidłowość doboru nauczycieli do zwolnienia. W tym zakresie powinien kierować się przyjętymi zasadami typowania nauczycieli do zwolnienia (znanych radzie pedagogicznej), biorąc pod uwagę na przykład kwalifikacje, ocenę pracy, stopień awansu zawodowego, praktykę zawodową, okres zatrudnienia, formę zatrudnienia itp. Kryteria typowania do zwolnień nauczycieli podlegają ocenie sądu pracy, jeżeli nauczyciel, który otrzymał wypowiedzenie, odwoła się.
Wyraźny konflikt kompetencyjny może wystąpić podczas realizacji dyspozycji art. 22 KN, zezwalającej organowi prowadzącemu szkołę nałożyć na nauczyciela obowiązek pracy w innej szkole w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć. Do uzupełnienia pensum zobowiązuje nauczyciela organ prowadzący, a nie dyrektor szkoły, natomiast o zatrudnieniu nauczyciela decyduje dyrektor szkoły. Choć przepisy KN wyraźnie tego nie regulują, uważam, że organ prowadzący powinien działać w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel będzie uzupełniał obowiązkowy wymiar zajęć. Przed zaproponowaniem nauczycielowi możliwości uzupełniania pensum w innej szkole powinien skonsultować taką możliwość z dyrektorem szkoły.