Opłaty za przedszkola w świetle nowych uregulowań ustawy o systemie oświaty

W ostatnich dniach sporo uwagi zostało skupionej na kwestii opłat za przedszkola. Po wakacyjnej przerwie w niejednym przedszkolu w Polsce dał się zaobserwować znaczny wzrost opłat za pobyt dziecka w tych placówkach. Wywiązały się na ten temat liczne dyskusje. Komentarz przedstawia meritum problemu z odniesieniem się do obowiązujących obecnie i poprzednio uregulowań prawnych.

Z dniem 31 sierpnia 2011 r. minął ostateczny termin dostosowania uchwał podejmowanych przez rady gmin w zakresie ustalenia opłat za korzystanie z przedszkoli. Należy przypomnieć, że nowelizacja ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - dalej u.s.o., wprowadzona zapisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. Nr 148, poz. 991), wprowadziła – dość kłopotliwe jak się później okazało – zapisy, odnoszące się do kwestii ustalania opłat za przedszkola. Mowa tu o nowym zapisie art. 14 ust. 5 u.s.o., zgodnie z którym, organ prowadzący ustala wysokość opłat za świadczenia udzielane przez:
1)przedszkole publiczne w czasie przekraczającym wymiar 5 godzin dziennie,
2)publiczną inną formę wychowania przedszkolnego w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki ustalony dla przedszkoli publicznych (a więc również 5 godzin dziennie).
Jak już zaznaczono na wstępie termin ustalenia nowych stawek opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola oraz inne publiczne formy wychowania przedszkolnego minął 31 sierpnia 2011 r. Warto zaznaczyć, że termin 31 sierpnia oznacza datę wejścia nowych uregulowań w życie. Dlatego też rady gmin, biorąc pod uwagę 14-dniowe vacatio legis, powinny były podjąć uchwały odpowiednio wcześniej.
Wynikiem wprowadzonych zmian, było zauważalne w ostatnim czasie, częste podejmowanie uchwał podnoszących wysokość opłat. Spowodowało to szeroki oddźwięk w społeczeństwie, w tym także liczne protesty rodziców dzieci. Szerokim echem odbił się protest rodziców w Biskupcu (woj. warmińsko-mazurskie). Efektem tej sytuacji stały się liczne uchylenia podjętych rad gmin przez wojewodów, w ramach rozstrzygnięć nadzorczych. W dniu 7 września br. na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej ukazało się stanowisko MEN w sprawie wysokości opłat za przedszkola prowadzone przez gminy. W przedstawionym stanowisku, Ministerstwo zaznaczyło, że „zmiany przepisów polegały jedynie na doprecyzowaniu wcześniejszych rozwiązań w zakresie opłat, nie są natomiast nową regulacją. Nowe przepisy nie narzuciły samorządom gminnym żadnych konkretnych rozwiązań co do wysokości opłat przez nie ustalanych. Dlatego budzi ogromne zdziwienie fakt tak znacznych podwyżek opłat za przedszkole w niektórych gminach.” Ponadto w piśmie podkreślono, że wysokość opłaty powinna być odpowiednio uzasadniona i wynikać z rzeczywistych kosztów ponoszonych przez dziecko w przedszkolu.