W związku z pogłębianiem się skutków niżu demograficznego w Polsce działania państwa, które zachęciłyby rodaków do powrotów z emigracji, nabierają szczególnego znaczenia. Na podtrzymywanie więzi z krajem i decyzje o powrotach mają wpływ nie tylko czynniki ekonomiczne, ale też edukacja w języku polskim oraz kontakt z kulturą ojczystą. Powstaje tu pole do działania dla instytucji państwa polskiego, które zobowiązane są do organizowania oraz umożliwiania rodakom za granicą dostępu do edukacji, oświaty i kultury. Zadania te koordynuje minister spraw zagranicznych we współpracy m.in. z ministerstwem edukacji narodowej.
Kontrola NIK pokazała, że największą słabością działań państwa sprzyjających podtrzymywaniu więzi z krajem i zachęcających do powrotów jest brak systemu umożliwiającego m.in. ocenę ich postępu i skuteczności. NIK podkreśla, że w ten sposób nie można rzetelnie ustalić, czy i jak dzięki konkretnym działaniom umocniła się więź z krajem albo w jakim stopniu uczestnictwo w danej formie zajęć przyczyniło się do podjęcia decyzji o powrocie do kraju. W ocenie NIK konieczne jest wprowadzenie mierników, które pozwolą na ocenę skuteczności tych działań.
Dzieci Polonii nie znają ojczystego języka>>
Kontrola wykazała, że ani ministerstwo edukacji narodowej, ani podległy mu Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą nie mają pełnych danych dotyczących tego, ile polskich dzieci za granicą (w stosunku do potrzeb) objętych jest nauką języka polskiego. Trudno zatem ocenić skalę tego problemu. Z danych tych instytucji wynika jedynie, że w roku 2013 poza granicami kraju języka polskiego uczyło się ok. 150 tys. osób w 1644 szkołach, w większości prowadzonych przez organizacje polonijne, a zdecydowaną większość tych uczniów stanowili Polacy i osoby polskiego pochodzenia. Ministerstwo Edukacji Narodowej od lat kieruje do szkół nauczycieli oraz dostarcza podręczniki. Rodacy za granicą mają też do dyspozycji podręcznik internetowy oraz platformę edukacyjną do nauki języka polskiego na odległość. Jednak z uwagi na brak rzetelnej oceny skali problemu NIK uważa, że powinna powstać strategia rozwoju polskiej oświaty za granicą uwzględniająca ocenę stopnia zaspokajania potrzeb dzieci i młodzieży polonijnej i polskiej za granicą w zakresie nauczania języka polskiego.
W związku z ustaleniami kontroli NIK wnioskowała do ministra edukacji narodowej o rozważenie opracowania strategii, która zawierałaby również ocenę dostępności nauczania języka polskiego i szeroko rozumianej wiedzy o Polsce.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Prawdziwy człowiek. Osobista opowieść o dorastaniu i edukacji w autyzmie
|