Nie można zniesławić dyrektora składając skargę

Składanie skarg na czynności dyrektora szkoły nie wypełnia znamion przestępstwa zniesławienia - orzekł sąd okręgowy w Krośnie podtrzymując wyrok uniewinniający małżeństwo, które miało dopuścić się tego czynu poprzez wysyłanie do odpowiednich organów pism wskazujących na niekompetencje dyrektorki szkoły, w której uczyły się ich dzieci.

Sprawa objęta była Programem Spraw Precedensowych prowadzonym przez Helsińską Fundację Praw Człowieka.

Akt oskarżenia przeciwko państwu P. wniosła dyrektorka szkoły, na której czynności - w okresie od września 2008 r. do maja 2009 - małżeństwo wnosiło skargi do kuratorium, ministerstwa edukacji narodowej oraz do organów samorządu terytorialnego. W pismach zarzucali dyrektorce niekompetencje i niestosowne zachowanie, w tym m.in., że: zachowuje się, jakby to był jej prywatny folwark; za panowania tego dyrektora można się spodziewać wszystkiego; nie wywiązuje się z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.

Sąd rejonowy w wyroku z dnia 4 maja 2011 r. uznał, że w swoich skargach państwo P. wielokrotnie pomówili pokrzywdzoną. Zarzuty niekompetencji, nieudolności organizacyjnej i nienależytego wypełniania obowiązków, zdaniem sądu, naruszały godność dyrektorki i mogły narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do do wykonywania zawodu nauczyciela. Z tego powodu sąd skazał każde z oskarżonych na karę grzywny w zawieszeniu na 2 lata. Dodatkowo zasądził od państwa P. kwotę 1000 zł tytułem nawiązki oraz zwrot kosztów procesu. 

Takie rozstrzygnięcie wzbudziło duże wątpliwości Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, która sporządziła w tej sprawie "opinię przyjaciela sądu", uznając, że sprawa wymaga interwencji, ponieważ przyjęcie takiej wykładni przepisu określającego znamiona zniesławienia (art. 212 kodeksu karnego) może godzić w wolność słowa i prawo obywatela do skargi.

W opinii HFPCz podkreśliła, że celem działania rodziców była ochrona interesów ich dzieci, co uniemożliwia przypisanie im - wymaganej do kwalifikacji czynu jako przestępstwa zniesławienia -  umyślności poniżenia dyrektorki w opinii publicznej. Uznanie przez sąd ww. czynów za przestępstwo jest niezgodne z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, który orzekł, że realizacji uprawnień opartych na prawie nie można traktować jako zniesławienia. Co więcej skargi kierowane były do wąskiego grona odbiorców, a wyniki wszczętych kontroli wykazały nieprawidłowości.

Sąd rejonowy w Krośnie, któremu sąd drugiej instancji przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, wyrokiem z dnia 27 lutego 2012 r. uniewinnił oskarżonych, uznając, że mieli oni prawo do skargi na czynności dyrektora. Sąd Okręgowy w Krośnie 20 lipca 2012 r. utrzymał wyrok w mocy. Podając ustne motywy wyroku Sąd powołał się na treść ww. opinii przyjaciela sądu. Więcej>>