1. Podstawa realizowania zajęć w zakresie udzielania pierwszej pomocy
Ustawa z dnia 8 września 2008 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2006 r., Nr 191, poz. 1410) nałożyła obowiązek wprowadzenia od 1 września 2009 r. zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy w szkołach i placówkach systemu oświaty. Jak wynika z art. 8 tej ustawy, zajęcia takie będą mogły być prowadzone wyłącznie przez lekarzy i pielęgniarki specjalizujących się w medycynie ratowniczej oraz przez ratowników. Naukę pierwszej pomocy będą mogli również prowadzić nauczyciele posiadający odpowiednie przygotowanie.
Zgodnie z tym przepisem w podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, określonej w rozporządzeniu z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r., Nr 4, poz. 17) przez Ministra Edukacji Narodowej została uwzględniona edukacja w zakresie udzielania pierwszej pomocy.
Dyrektor szkoły (lub działająca na jego zlecenie wykwalifikowana jednostka szkoleniowa z zakresu bhp) powinien, m.in. zapewnić wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia, wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji programu szkolenia, właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji (programy, dzienniki zajęć, protokoły przebiegu egzaminów, rejestr wydanych zaświadczeń).
2. Wynagradzanie osób prowadzących zajęcia edukacyjne w ramach umów cywilnoprawnych
Zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy są realizowane z udziałem:
1) lekarzy systemu,
2) pielęgniarek systemu,
3) ratowników medycznych.
Za prowadzenie zajęć w szkole otrzymują oni wynagrodzenie według stawki godzinowej na podstawie umowy cywilnoprawnej. Wysokość stawki godzinowej dla lekarzy systemu, pielęgniarek systemu oraz ratowników medycznych, biorących udział w zajęciach edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy ustala dyrektor szkoły w ramach posiadanych środków finansowych, z tym że wysokość tej stawki nie może być niższa niż wysokość stawki godzinowej dla nauczyciela posiadającego stopień nauczyciela kontraktowego oraz tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym, realizującego tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, określony w art. 42 ust. 3 lp. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) ustalonej na podstawie przepisów, o których mowa w art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.
Jak już zauważono wcześniej, zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy mogą być także realizowane przez nauczycieli posiadających odpowiednie przygotowanie.
3. Zatrudnianie nauczycieli niemających wyższego wykształcenia do prowadzenia zajęć
Minister Edukacji Narodowej w § 10 rozporządzenia z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400) określił, że kwalifikacje do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy w szkołach i placówkach systemu oświaty posiada osoba, która legitymuje się zaświadczeniem potwierdzającym posiadanie przygotowania do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy, uzyskanym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Przepis obowiązuje od 1 września 2010 r. Ponadto, § 30 ww. rozporządzenia określa, iż przedmiotowe przepisy wchodzą w życie z dniem 1 września 2010 r. Jest to czas, który umożliwi nauczycielom zdobycie niezbędnych kwalifikacji do realizacji zajęć w zakresie udzielania pierwszej pomocy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
Należy zapis ten interpretować następująco: Nauczyciele mają rok na uzyskanie uprawnień do prowadzenia zajęć w zakresie udzielania pierwszej pomocy. W chwili obecnej takie zajęcia prowadzić mogą wyłącznie lekarze systemu, pielęgniarki systemu oraz ratownicy z 3 – letnim stażem. Dyrektor szkoły, który chce wdrożyć już edukację w omawianym zakresie może ich zatrudnić na umowie cywilnoprawnej. Nawet nauczyciele dotychczas uczący przysposobienia obronnego nie posiadają kwalifikacji do prowadzenia zajęć z udzielania pierwszej pomocy. Oni także muszą ukończyć kurs, gdyż tylko jego ukończenie daje wymagane kwalifikacje do prowadzenia zajęć z udzielania pierwszej pomocy.
Nabywanie uprawnień do prowadzenia zajęć pierwszej pomocy w szkole
Publikowany komentarz dotyczy procedur nabywania przez nauczycieli kwalifikacji do prowadzenia zajęć z udzielania pierwszej pomocy. W chwili obecnej nauczyciele tych kwalifikacji nie posiadają, a ukończenie kursów udzielania pierwszej pomocy prowadzonych przez różne placówki kursowe tych kwalifikacji nie udzieliło. Stąd wielu dyrektorów, którzy skierowali swoich nauczycieli na takie kursy, mimo zapobiegliwości, nie zagwarantowało sobie fachowców do prowadzenia zajęć w tym zakresie. W chwili obecnej dyrektorzy mogą zatrudnić do prowadzenia tych zajęć lekarzy i pielęgniarki systemu oraz ratowników z co najmniej 3 letnim stażem. Dlaczego doszło do swoistego falstartu wejścia w życie rozporządzenia z dnia 26 sierpnia 2009 r. w sprawie przygotowania nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy, które nie może być wdrożone w dniu jego obowiązywania wyjaśnia komentarz. Jest on przeznaczony dla dyrektorów szkół i nauczycieli, którzy zechcą uzyskać omawiane kwalifikacje.