Proszę o odpowiedź: czy nauczyciel posiadający kwalifikacje wyłącznie do zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej, może prowadzić zajęcia ruchowe z dziećmi klas I-III szkoły podstawowej na basenie szkolnym?
Jednocześnie zaznacza się, że na każdych zajęciach jest obecny ratownik.
Według mojej opinii, nauczyciel posiadający kwalifikacje do kształcenia zintegrowanego nie posiada kwalifikacji do prowadzenia zajęć na basenie z nauki pływania. Wprawdzie w pytaniu zostało użyte sformułowanie "prowadzenie zajęć ruchowych na basenie szkolnym", ale jakie zajęcia można prowadzić na basenie, jak nie z nauki pływania. Zajęcia na basenie są zajęciami szczególnymi, gdyż opatrzone są dużym stopniem zagrożenia dla dzieci i dlatego uważam, że powinni je prowadzić wyłącznie specjaliści, czyli osoby, które przynajmniej posiadają uprawnienia instruktorskie z tej dziedziny sportu. Należy przecież pamiętać, że nawet nie wszyscy nauczyciele wychowania fizycznego posiadają uprawnienia do prowadzenia zajęć z nauki pływania, gdyż posiadają inną specjalizację. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że czym innym jest prowadzenie zajęć na basenie w ramach planu nauczania, gdzie zajęcia prowadzi nauczyciel, a czym innym jest zorganizowanie przez nauczyciela zbiorowego wyjścia z klasą na basen, gdzie w takiej sytuacji odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci spoczywa na ratownikach.
Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458 z późn. zm.), w którym została zawarta podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w kształceniu zintegrowanym jednoznacznie zostało określone, że zajęcia edukacyjne prowadzi nauczyciel (nauczyciele) według ustalonego przez siebie planu, dostosowując czas zajęć i przerw do aktywności uczniów. Nauczyciel (nauczyciele) układa zajęcia w taki sposób, aby zachować ciągłość nauczania i doskonalenia podstawowych umiejętności. Wskazane jest takie organizowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego, aby w każdym dniu wystąpiły zajęcia ruchowe, których łączny tygodniowy wymiar wynosi co najmniej 3 godziny. Ponadto z treści nauczania na tym etapie kształcenia jednoznacznie zostało określone, że należy realizować gry i zabawy ruchowe, ćwiczenia terenowe, wędrówki piesze oraz nauczyć przestrzegania reguł w grach i zabawach ruchowych. Jak więc z tego wynika zajęcia na basenie nie zostały wyodrębnione i według mojej opinii należy je traktować jako oddzielne, do prowadzenia których należy posiadać dodatkowe kwalifikacje.
Szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.). Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela kształcenia zintegrowanego w szkołach podstawowych posiada osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia:
1. studiów magisterskich na kierunku zgodnym lub zbliżonym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
2. studiów magisterskich w specjalności zgodnej lub zbliżonej z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
3. studiów magisterskich na kierunku innym niż nauczany przedmiot lub rodzaj prowadzonych zajęć, która ponadto posiada przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć lub
4. studiów wyższych zawodowych na kierunku (specjalności) zgodnym lub zbliżonym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
5. studiów magisterskich na kierunku innym niż nauczany przedmiot lub rodzaj prowadzonych zajęć albo dyplomem ukończenia studiów wyższych zawodowych na kierunku (specjalności) innym niż nauczany przedmiot lub rodzaj prowadzonych zajęć, która ponadto posiada przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć lub
6. zakładu kształcenia nauczycieli w specjalności zgodnej z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć albo
7. zakładu kształcenia nauczycieli w specjalności innej niż nauczany przedmiot lub rodzaj prowadzonych zajęć, która ponadto ukończyła kurs kwalifikacyjny z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć.
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela kształcenia zintegrowanego posiada osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich, studiów wyższych zawodowych lub zakładu kształcenia nauczycieli na kierunku lub w specjalności zgodnej z rodzajem prowadzonych zajęć, a mianowicie kształcenia zintegrowanego lub nauczania początkowego. Ponadto kwalifikacje posiada również osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich, studiów wyższych zawodowych lub zakładu kształcenia nauczycieli na kierunku lub w specjalności innej niż rodzaj prowadzonych zajęć, która ponadto posiada przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu prowadzonych zajęć, czyli kształcenia zintegrowanego lub nauczania początkowego.
Przez zakład kształcenia nauczycieli należy rozumieć kolegium nauczycielskie, nauczycielskie kolegium języków obcych, studium nauczycielskie, pedagogiczne studium techniczne, studium wychowania przedszkolnego lub studium nauczania początkowego. Natomiast przez kurs kwalifikacyjnym należy rozumieć kurs prowadzony przez placówkę doskonalenia nauczycieli, zakład kształcenia nauczycieli lub inną jednostkę, zgodnie z przepisami w sprawie rodzajów, zasad tworzenia, przekształcania i likwidowania oraz zasad działania placówek doskonalenia nauczycieli.
Kwalifikacje do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego w szkołach podstawowych posiadają osoby, które legitymują się dyplomem ukończenia studiów magisterskich, studiów wyższych zawodowych lub zakładu kształcenia nauczycieli na kierunku lub w specjalności zgodnej z rodzajem prowadzonych zajęć, a mianowicie w zakresie wychowania fizycznego. Ponadto kwalifikacje posiada również osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich, studiów wyższych zawodowych lub zakładu kształcenia nauczycieli na kierunku lub w specjalności innej niż rodzaj prowadzonych zajęć, która ponadto posiada przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu prowadzonych zajęć, czyli wychowania fizycznego. Przykładowo zajęcia z pływania na basenie może prowadzić również osoba, która posiada uprawnienia instruktorskie tej dyscypliny sportu lub posiada uprawnienia trenerskie.
Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji, stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania (Dz. U. z 2001 r. Nr 71, poz. 738 z późn. zm) instruktorem dyscypliny sportu może być osoba, która:
1. ukończyła studia wyższe na kierunku wychowanie fizyczne i uzyskała ocenę bardzo dobrą z końcowego zaliczenia lub egzaminu z zajęć prowadzonych w danej dyscyplinie sportu, w wymiarze co najmniej 60 godzin, lub ukończyła specjalność instruktorską w wymiarze 60 godzin w danej dyscyplinie sportu albo
2. ukończyła studia wyższe na kierunku turystyka i rekreacja ze specjalnością instruktorską, w wymiarze co najmniej 80 godzin w danej dyscyplinie sportu, albo
3. posiada co najmniej średnie wykształcenie oraz ukończyła specjalistyczny kurs instruktorów w danej dyscyplinie sportu i zdała egzamin końcowy.
Natomiast trenerem klasy drugiej może być osoba, która: (§ 3 ust. 1)
1. ukończyła studia wyższe na kierunku wychowanie fizycznie ze specjalnością trenerską albo
2. posiada tytuł, przez okres co najmniej dwóch lat, instruktora ze specjalizacją w danej dyscyplinie sportu i ukończyła trenerskie studia podyplomowe, albo
3. posiada tytuł, przez okres co najmniej dwóch lat, instruktora ze specjalizacją w danej dyscyplinie sportu, posiada co najmniej świadectwo dojrzałości, ukończyła specjalistyczny kurs na stopień trenera klasy drugiej i zdała egzamin końcowy.