Dyrektor szkoły może – w przypadkach szczególnie uzasadnionych – odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.
Dla takiego odwołania konieczne jest uprzednie zasięgnięcie opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy o systemie oświaty, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
Najwięcej wątpliwości budzi oczywiście określenie owego niezdefiniowanego w przepisach ustawy „szczególnie uzasadnionego przypadku”.
Na tym tle ukształtowała się już linia orzecznicza związana głównie ze sprawami odwoływania dyrektorów szkół, jako że sprawy tego rodzaju trafiały nie tylko do sądów pracy, ale również i sądów administracyjnych.
W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego od wielu lat prezentowany jest pogląd, że użyte w tym przepisie pojęcie „przypadki szczególnie uzasadnione” należy interpretować zawężająco i o ich wystąpieniu można mówić w sytuacji konkretnych poważnych przyczyn, czy to niezależnych od dyrektora, czy też przez niego zawinionych [np. gdy w sposób istotny zostały naruszone obowiązki pracownicze – art. 52 § 2 Kodeksu pracy. gdy konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania przez dyrektora funkcji, bowiem dalsze jej wykonywanie godziłoby w interes szkoły i powodowałoby destabilizację w jej funkcjonowaniu w zakresie zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.
Po przeanalizowaniu orzecznictwa [por. m.in. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11.05.2012 r. (I OSK 1972/11) i z 2.08.2012 r. (I OSK 986/11); wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 26.04.2012 r. (II SA/Bk 924/11); wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 14.03.2012 r. (IV SA/Po 1047/11)] można stwierdzić, że w pojęciu „szczególnie uzasadnionych przypadków” nie mieszczą się m.in.:  odmienna koncepcja prowadzenia placówki oświatowej,
●     konflikt z organem prowadzącym,
●     negatywna ocena dokonana przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny,
●     brak zdecydowanej reakcji na pozostawienie przez nauczyciela uczniów bez opieki i bezprawne opuszczenie stanowiska pracy,
●    utrata zaufania organu prowadzącego czy też dyrektora szkoły.

@page_break@

Należy natomiast uznać, że kategoria „przypadków szczególnie uzasadnionych” jest jedyną dopuszczalną dla odwołania wicedyrektora szkoły ze względu na likwidację oddziałów uzasadniającą zmniejszenie liczby zastępców dyrektora szkoły lub w ogóle rezygnację z takiego stanowiska w strukturze organów szkoły.
W wyroku z 10.04.1997 r. (I PKN 88/97), OSNP 1998/1, poz. 10, Sąd Najwyższy orzekł, iż odwołanie ze stanowiska wicedyrektora z powodu zmiany w strukturze organizacyjnej szkoły stanowiło uzasadnioną przyczynę odwołania ze stanowiska wicedyrektora szkoły („przypadek szczególnie uzasadniony”).
Jeżeli propozycja likwidacji stanowiska wicedyrektora wychodzi od organu prowadzącego, niewątpliwe dyrektor szkoły powinien zostać o tym poinformowany na piśmie (np. wytyczne do sporządzania arkuszy organizacji szkół).  Na tej podstawie należy w odpowiednim trybie dokonać zmian w statucie szkoły, a następnie odwołać wicedyrektora – w związku z likwidacją stanowiska.
Z wnioskiem o odwołanie nauczyciela ze stanowiska wicedyrektora może wystąpić również rada pedagogiczna (art. 42 ust. 2 u.s.o.). W takiej sytuacji dyrektor nie jest oczywiście związany wnioskiem rady, ale ma obowiązek przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające i powiadomić o jego wyniku radę pedagogiczną w ciągu 14 dni od otrzymania wniosku, w szczególności zaś dyrektor powinien wyjaśnić, czy przedstawiony we wniosku powód odwołania nie kwalifikuje się do „szczególnie uzasadnionych przypadków”, o których mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o . I wreszcie należy wspomnieć o sytuacjach, gdy powierzenie funkcji wicedyrektora zakończy się bez konieczności podejmowania działań przez dyrektora szkoły. Stanie się tak, gdy upłynie okres, na jaki powierzono wicedyrektorowi funkcję (skutek nastąpi wówczas z mocy prawa – wraz z upływem okresu powierzenia). Nie ma bowiem ustawowego obowiązku powierzania tej funkcji na czas nieokreślony. 
Jeżeli chodzi o konsekwencje odwołania z funkcji wicedyrektora szkoły dla samego zainteresowanego, nie ulega wątpliwości, że jeśli przed powierzeniem funkcji był zatrudniony w danej szkole jako nauczyciel mianowany, to po odwołaniu jego stosunek pracy trwa nadal. 
Natomiast jeżeli był zatrudniony na czas określony, a umowa uległa przedłużeniu w związku z powierzeniem stanowiska, po odwołaniu umowa ta wygaśnie z mocy prawa.

Jest to fragment artykułu Iwony Andruszkiewicz -"Odwołanie wicedyrektora szkoły", opublikowanego w Niezbędniku "Dyrektora Szkoły" nr 1/2013>>