Jak poinformował koordynujący prace wykopaliskowe archeolog dr Marek Barański, w bezpośrednim sąsiedztwie fundamentów romańskiej kolegiaty św. Michała Archanioła natrafiono w kolejnych warstwach na szczątki około 70 osób, w tym dzieci.
Wcześniej w lutym w podziemiach wczesnośredniowiecznych budynków szkoły - w części zachowanej kolegiaty i na terenie do niej przyległym odkryto szczątki około 100 osób.
"Małachowianka", bo tak popularnie nazywana jest szkoła, została założona w 1180 r. przy kolegiacie św. Michała Archanioła i od tamtej pory działa nieprzerwanie w tym samym miejscu. To jedna z najstarszych szkół w Europie. Według ostatnich badań, przebudowana romańska kolegiata była jedną z najwcześniejszych budowli gotyckich na terenie Polski.
„Odkryte obecnie szczątki, po stronie południowej kolegiaty, potwierdzają, że istniał w tym miejscu duży zespół cmentarny, gdzie od wczesnego średniowiecza odbywały się pochówki mieszkańców Płocka” – powiedział dr Barański. Wyjaśnił, że najstarsze pochówki znaleziono na głębokości około dwóch i pół metra w warstwie pochodzącej z przełomu XII i XIII wieku, a pozostałe w kolejnych warstwach do najmłodszej, datowanej na wiek XVIII.
Barański dodał, że na terenie tych pochówków odkryto niewiele artefaktów – głównie fragmenty ceramiki i średniowieczną ostrogę. „To jest ciekawostka, bo spodziewaliśmy się znaleźć większą liczbę artefaktów, jak ozdoby strojów czy gwoździe z trumien. Prawdopodobnie był tu taki obyczaj, że w tym miejscu chowano zmarłych tylko w całunie” – ocenił archeolog.
Jak zapowiedział Barański, odkryte obecnie szczątki, podobnie jak znalezione poprzednio, zostaną przekazane do szczegółowych badań antropologicznych. Po zakończeniu prac wykopaliskowych i badań wszystkie znalezione w trakcie wykopalisk szczątki zostaną ponownie pochowane na terenie szkoły, wybranym specjalnie na ten cel miejscu.
Prace renowacyjne w "Małachowiance" rozpoczęły się we wrześniu 2012 r. i potrwają do 2014 r. W ich trakcie odnowione zostaną m.in. dach i elewacje zabytkowych zabudowań, osuszone zostaną fundamenty. Renowacją i modernizacją objęto także znajdujące się w podziemiach szkoły muzeum. Koszt robót - ponad 29,9 mln zł - w większości pokryty zostanie ze środków Unii Europejskiej, a pozostałą część dołoży płocki Urząd Miasta.
Obecne liceum im. Marszałka Stanisława Małachowskiego otrzymało tę nazwę na mocy uchwały Rady Miasta Płocka w 1921 r. Szkoła powstała w 1180 r. przy kolegiacie św. Michała Archanioła, jako fundacja Dobiechny, wdowy po Wojsławie, opiekunie Bolesława III Krzywoustego, władcy Polski, który pochowany jest w krypcie płockiej katedry. Od tamtej pory, wielokrotnie przebudowywana, szkoła istnieje nieprzerwanie w tym samym miejscu.
Najstarszą, zachowaną część szkoły są fundamenty i część murów wczesnośredniowiecznej kolegiaty św. Michała Archanioła. Przetrwały także XV-wieczna wieża oraz XVII-wieczne skrzydło Kolegium Jezuickiego, które istniało od 1611 r. do drugiej połowy XVIII wieku.
Wykładowcami szkoły byli m.in.: profesor retoryki św. Andrzej Bobola (ok. 1591-1657), Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego. W szkole uczyli się m.in.: Hieronim Napoleon Bońkowski (1807-1886), późniejszy nauczyciel dzieci Adama Mickiewicza; Honorat Koźmiński (1829-1916) ogłoszony przez papieża Jana Pawła II błogosławionym; prezydent II Rzeczypospolitej, profesor Politechniki Lwowskiej - Ignacy Mościcki (1867-1946); pułkownik lotnictwa, uczestnik bitwy o Anglię, dowódca polskiego skrzydła i słynnego Dywizjonu 303 - Jan Zumbach (1915-1986) a także Tadeusz Mazowiecki (1927-2013) - pierwszy premier III RP.