Jak ograniczyć zatrudnienie nauczyciela mianowanego?
Jesteśmy zespołem szkół liceum i gimnazjum. Od 1 września 2012 r. musimy ograniczyć etat nauczycielowi mianowanemu z 18 do 14 godzin.
Co w takim razie powinniśmy zastosować wypowiedzenie zmieniające czy porozumienie zmieniające?
Poproszę o wzór.
Czy musimy powiadomić związki zawodowe?
Jak przeprowadzić krok po kroku ograniczenie etatu z 18 godzin na 14 czy porozumieniem czy wypowiedzeniem zmieniającym?
Czy trzeba nawet w przypadku porozumienia powiadamiać związki?
Proszę o informacje, o czym jeszcze pamiętać, by taka czynność była skuteczna. 
 
Zmniejszenie zatrudnienia nauczyciela mianowanego zatrudnionego na pełen etat, a więc na podstawie mianowania, może nastąpić poprzez ograniczenie zatrudnienia za zgodą nauczyciela albo przez rozwiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania w trybie wypowiedzenia albo porozumienia stron i następnie zawarcie umowy o pracę na część etatu. Zawiadomienie związku zawodowego jest konieczne tylko w przypadku wypowiedzenia stosunku pracy na podstawie mianowania, czyli na podstawie jednostronnej czynności dyrektora.
 
Uzasadnienie
Z treści pytania nie wynika przyczyna ograniczenia zatrudnienia nauczyciela mianowanego zatrudnionego na pełen etat, a więc na podstawie mianowania. Do tak zatrudnionego nauczyciela nie ma zastosowania art. 42 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., stąd też dyrektor nie może dokonać wypowiedzenia zmieniającego, ponieważ przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN w sposób wyczerpujący regulują dopuszczalne przypadki modyfikacji i zakończenia stosunku pracy nauczyciela na podstawie mianowania.
Gdyby dyrektor zespołu szkół i nauczyciel uzgodnili sposób zmniejszenia zatrudnienia, mogliby zawrzeć stosowne porozumienie, które mogłoby w szczególności mieć następującą treść: "1. Strony zgodnie oświadczają, że z dniem 31 sierpnia 2012 r. rozwiązują stosunek pracy nawiązany w dniu ... na podstawie mianowania. 2. Od dnia 1 września 2012 r. Nauczyciel będzie zatrudniony w Zespole Szkół na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze zajęć 14/18, za wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości ..... zł.".
Konieczne będzie rozwiązanie w pierwszej kolejności stosunku pracy na podstawie mianowania, ponieważ z jednym tylko wyjątkiem, omówionym poniżej, podstawą zatrudnienia nauczyciela mianowanego zatrudnionego na część etatu nie może być mianowanie (art. 10 ust. 5 pkt 6 i ust. 6 KN).
Gdyby nauczyciel nie godził się na takie rozwiązanie, dyrektor mógłby w sposób jednostronny rozwiązać stosunek pracy w trybie wypowiedzenia dokonanego najpóźniej w dniu 31 maja 2012 r., ale tylko w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 KN). W takim przypadku przed jego dokonaniem musiałby na podstawie art. 20 ust. 5a KN zawiadomić o swym zamiarze związek zawodowy, którego nauczyciel jest członkiem, lub który mimo braku członkostwa reprezentuje jego indywidualne interesy na podstawie art. 7 ust. 2 zd. 1 i art. 26 pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) - dalej u.z.z. Wypowiedzenie doręczone nauczycielowi mogłoby mieć następującą treść: "wypowiadam stosunek pracy zawarty w dniu ... z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynie w dniu 31 sierpnia 2012 r. Przyczynę wypowiedzenia stanowi ..... . Od niniejszego wypowiedzenia może się Pani/Pan odwołać do Sądu Pracy w ... w terminie 7 dni od doręczenia. Wypowiedzenie będzie bezskuteczne, jeśli przed upływem jego okresu złoży Pan/Pani pisemny wniosek o przeniesienie w stan nieczynny. W przypadku, gdy wyrazi Pani/Pan gotowość dalszego zatrudnienia w Zespole Szkół, informuję, że jest to możliwe po upływie okresu wypowiedzenia na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze 14/18". Przyczyna wypowiedzenia musi być sformułowana w sposób konkretny i zrozumiały oraz być rzeczywista.
Istnieje jeszcze jedna możliwość obniżenia zatrudnienia nauczyciela i to przy zachowaniu dotychczasowej podstawy stosunku pracy, czyli mianowania. Mianowicie jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: zachodzą okoliczności wskazane w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN, nauczyciel miałby mieć zmniejszone zatrudnienie nie niżej niż do 1/2 etatu i proporcjonalnie zmniejszone wynagrodzenie oraz nauczyciel wyrazi zgodę na taką zmianę warunków zatrudnienia (art. 22 ust. 2 KN). Pismo dyrektora mogłoby mieć następującą treść: "Na podstawie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela może Pani/Pan wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia do wymiaru ..../.... etatu i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia. Pisemną zgodę proszę złożyć do dnia ......".
Termin ten powinien przypadać przed dniem 31 maja 2012 r., aby w razie braku zgody lub braku odpowiedzi dyrektor miał czas na dokonanie wypowiedzenia w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 KN, gdyż taki obowiązek nakłada na niego art. 22 ust. 2 KN. Ponieważ w takim przypadku modyfikacja warunków zatrudnienia następuje za zgodą nauczyciela, przepisy nie nakładają na dyrektora obowiązku konsultacji ze związkiem zawodowym.
Propozycję ograniczenia zatrudnienia można także zawrzeć w wypowiedzeniu – wówczas zastąpi ona przedstawioną wyżej propozycję zatrudnienia na podstawie umowy o pracę; również w tym przypadku dyrektor powinien wskazać datę, w jakiej oczekuje pisemnej zgody nauczyciela, np. w ostatnim dniu połowy okresu wypowiedzenia.
Na zakończenie należy wskazać, że jeśli nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN i nauczyciel nie wyraża zgody na rozwiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania w trybie porozumienia stron i następnie zawarcie umowy o pracę, dyrektor nie może jemu jednostronnie zmienić ani wypowiedzieć stosunku pracy, gdyż zatrudnienie przez mianowanie podlega szczególnej ochronie.
 
 
Odpowiedź na pytanie pochodzi z publikacji Prawo Oświatowe/ABC, jej autorką  jest Joanna Lesińska.