1. Finansowanie emerytur pomostowych
Z dniem 1 stycznia 2010 r. został utworzony Fundusz Emerytur Pomostowych - dalej FEP, który jest państwowym funduszem celowym powołanym w celu finansowania emerytur pomostowych.
Na przychody z FEP składają się:
1) składki na FEP;
2) dotacje budżetu państwa;
3) oprocentowanie rachunków bankowych FEP;
4) odsetki od nieterminowo opłaconych składek na FEP;
5) dodatkowa opłata, o której mowa w art. 40 ust. 2;
6) zwrot nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami;
7) lokaty wolnych środków FEP;
8) wpłaty, o której mowa w art. 17 ust. 2;
9) środki z innych tytułów.
Ze środków zgromadzonych w FEP będą finansowane:
1) wypłaty emerytur pomostowych;
2) odsetki za nieterminowe wypłaty emerytur pomostowych;
3) odpis stanowiący przychód Zakładu.
W granicach określonych w ustawie budżetowej FEP będzie otrzymywał z budżetu państwa dotacje, które będą mogły być przeznaczone wyłącznie na finansowanie emerytur pomostowych, odsetek za zwłokę i odpisu stanowiącego przychód ZUS. Świadczenia, o których mowa w art. 18-20 ustawy, a więc renty rodzinne, dodatki pielęgnacyjne oraz zasiłki pogrzebowe będą finansowane ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 51-56 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z póżn. zm.) - dalej u.s.u.s.

2. Warunki ustalania emerytur pomostowych
Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) - dalej u.o.e.p. zmieniła dotychczasowy system emerytur z tytułu pracy w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze. Dotyczy ona osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r. Natomiast warunki do ustalenia emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. nadal ustala się na podstawie art. 32 i 33 oraz art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) - dalej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Oznacza to, że w zakresie ustalenia wykazu prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) i wydane na ich podstawie przepisy resortowe.
Jeśli chodzi o nauczycieli, to zgodnie z pkt 21 załącznika Nr 2 do u.o.e.p. prace w szczególnym charakterze wykonują tylko nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109). Muszą oni pracę tę wykonywać w pełnym wymiarze czasu pracy. Aby pracę o szczególnym charakterze można było uznać za pracę wykonywaną w pełnym wymiarze czasu pracy, istotne jest, żeby nauczyciel lub wychowawca (pracownik) został zatrudniony do wykonywania tej właśnie pracy i żeby jej wykonywanie stanowiło jego podstawowy obowiązek. Dopuszczalne jest więc, aby w przerwach w wykonywaniu tej pracy, pracownik wykonywał również inne obowiązki, zlecone przez przełożonych lub wynikające z zakresu obowiązków. Aby nauczyciel otrzymał "pomostówkę", szkoła nie musi być ich ostatnim miejscem pracy.

Przepis art. 4 u.o.e.p. określa warunki, jakie należy spełnić, aby otrzymać prawo do emerytury pomostowej.
Tylko po spełnieniu łącznie wszystkich tych warunków możliwe jest nabycie prawa do emerytury pomostowej.
Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również na warunkach ustalonych w art. 49 u.o.e.p., tj. osobie, która:
1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
2) spełnia warunki określone wyżej w art. 4 pkt 1 – 5 i 7;
3) w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 2009 r.) miała okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w wymiarze 15 lat.
Objęcie prawem do emerytury pomostowej tylko wskazanej grupy nauczycieli jest konsekwencją oceny Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, który prowadził badania pracowników dotkniętych negatywnymi skutkami stresu w pracy. W ramach tych badań analizą objęto także grupę nauczycieli. Z przeprowadzonych badań CIOP wynika, że obciążenie psychofizyczne w zawodzie nauczyciela jest bardzo wysokie, objawiające się „wypaleniem zawodowym” w postaci wyczerpania emocjonalnego, poczucia braku lub obniżonej skuteczności zawodowej oraz depersonalizacji (przedmiotowy stosunek do uczniów). CIOP uznał jednak, że są to niewystarczające przesłanki do zakwalifikowania zawodu nauczyciela jako uprawniającego do wcześniejszej emerytury. Również w swym sprawozdaniu z marca 2006 r. Zespół Ekspertów Medycyny Pracy do Spraw Zweryfikowania Wykazu Rodzajów Prac w Szczególnych Warunkach i Wykazu Prac o Szczególnym Charakterze stwierdził, że w odniesieniu do nauczycieli „trudno znaleźć obiektywny i wiarygodny wskaźnik obniżenia zdolności do wykonywania pracy". W tym wypadku - zdaniem ekspertów - najważniejsze jest osobiste odczucie niemożności sprostania wysokim wymaganiom związanym z wykonywana pracą. W konsekwencji uznano, że , spośród nauczycieli, prawo do emerytury pomostowej mają osoby wykonujące prace nauczycieli i wychowawców, o których była mowa wyżej.

A zatem - tylko w stosunku do wskazanej wyżej grupy nauczycieli płatnik ma obowiązek odprowadzić składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych. Dysponentem FEP jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Obowiązek opłacania składek na FEP za pracownika – nauczyciela, o którym mowa w pkt 21 załącznika nr 2 do u.o.e.p., spełniającego wskazane wyżej warunki, powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac.
Skorzystanie z prawa do emerytury pomostowej jest także uwarunkowane okresem składkowym i nieskładkowym, który musi wynosić co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Ponadto wtedy, gdy osoby te przed 1 stycznia 1999 r. oraz po 31 grudnia 2008 r. były zatrudnione w szczególnym charakterze i nastąpiło z nimi rozwiązanie stosunku pracy. Dopuszczono możliwość przejścia na emeryturę pomostową w wieku niższym, tzn. co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn. Przywilej ten dotyczy m.in. nauczycieli i wychowawców, o których mowa w załączniku Nr 2 do u.o.e.p.

3. Podstawa wymiaru składek na FEP
Podstawę wymiaru składki na FEP stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, określona w art. 18 ust. 1-2 i ust. 8 oraz w art. 21 u.s.u.s. Oznacza to, że podstawę wymiaru składek na FEP stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
W podstawie wymiaru składek na FEP nauczycieli, którzy z własnym pracodawcą zawarli np. umowę zlecenia, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło, lub też w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, uwzględnia się także przychód z wykonywania tych umów.

W podstawie wymiaru składek na FEP nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków. Nie stanowią również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe a więc w konsekwencji także podstawy wymiaru składek na FEP między innymi nagrody jubileuszowe, nagrody za prace badawcze (jeżeli przekazanie praw do korzystania z nich nastąpiło po dniu 30 maja 1999 r.), odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, diety i inne należności z tytułu podróży służbowych pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Skutkiem takiego rozwiązania jest to, że:
- w podstawie wymiaru składek na FEP uwzględnia się przychody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez względu na to, za jaki okres one przysługują,
- składniki przychodu nieuwzględnione w podstawie wymiaru składek zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie będą stanowiły podstawy wymiaru składek na FEP, jeśli w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z art. 18 ust. 1a u.s.u.s., uwzględniony został przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.