Czy 2 nauczycielom w naszej szkole należy się dodatkowe wynagrodzenie roczne za rok 2007 -tzw. trzynastka?
1. Nauczyciel był zatrudniony na zastępstwo (umowa na czas określony) od 1 września 2006 r. do 31 sierpnia 2007 r. W trakcie trwania stosunku pracy uległ wypadkowi i przebywał na zwolnieniach lekarskich od 8 lutego 2007 r. do 15 lipca 2007 r. następnie otrzymał ekwiwalent urlopowy. Według mojej opinii nie należy mu się trzynastka ponieważ w okresie pracy od 1 stycznia 2007 r. do 31 sierpnia 2007 r. przebywał 5 miesięcy i 8 dni na zwolnieniach chorobowych.
Czy tak jest na pewno i czy w wypadku nauczycieli nie ma jakiś ulg w tych sprawach?
2. Nauczyciel dyplomowany zatrudniony od dawna zachorował i w roku 2007 przebywał na zwolnieniach od 13 stycznia 2007 do 19 kwietnia 2007 (tu był dzień przerwy), od 21 kwietnia 2007 do 30 czerwca 2007. Następnie zgłosił chęć powrotu do pracy wraz z odpowiednim orzeczeniem lekarskim. Ponownie chorował 13-14 września 2007 r. i od 8 listopada 2007 r. do 31 grudnia 2007 r. Ogółem nauczyciel chorował ponad 6 miesięcy w roku.
Czy należy mu się "trzynastka"?
Czy tak jak zwykłym pracownikom nie, ponieważ nie świadczył faktycznie pracy przez ponad pół roku?

Do okresu zatrudnienia nauczyciela uprawniającego do dodatkowego wynagrodzenia rocznego nie zalicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy, takich jak np. okres przebywania na zwolnieniu lekarskim. Warunkiem nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej lub odpowiednio proporcjonalnej wysokości jest bowiem efektywne przepracowanie u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym.


Uprawnienie do dodatkowego wynagrodzenia rocznego "trzynastki" przysługuje nauczycielowi na podstawie art. 48 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.). Dla celu ustalania szczegółowych rozwiązań w tym zakresie ustawodawca odwołuje się jednak do przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz. 1080, z późn. zm.). Dodatkowe wynagrodzenie roczne wynosi 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego łącznie przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie.
Sposób kształtowania podstawy, od której następnie oblicza się te 8,5% jest precyzyjnie określony przepisami ustawy z 12 grudnia 1997 r. W podstawie uwzględnia się (art. 4 ust. 1):
1) otrzymane w ciągu poprzedniego roku wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
2) otrzymane w ciągu poprzedniego roku wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,
3) otrzymane wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.
Odnosząc się do pierwszego z ww. elementów należy przypomnieć, że ekwiwalent za urlop wypoczynkowy nauczyciela ustala się zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz. U. Nr 71, poz. 737, z późn. zm.). W podstawie ekwiwalentu uwzględnia się następujące składniki (§ 1 w związku z § 6):
1) wynagrodzenie zasadnicze,
2) dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny, za warunki pracy,
3) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
4) dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,
5) odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,
6) wynagrodzenie za pracę w święto,
7) dodatek za uciążliwość pracy.
Z podstawy ekwiwalentu, czyli łącznej kwoty otrzymanych przez nauczyciela w poprzednim roku kalendarzowym środków wyłącza się otrzymane przez niego:
1) wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
2) wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
3) wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.
Oznacza to, że w podstawie trzynastki nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności nauczyciela do pracy wskutek choroby.
W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 1997 r. warunkiem nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości jest efektywne przepracowanie u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Oznacza to, że "trzynastkę" w pełnej wysokości otrzyma w roku 2008 tylko ten nauczyciel, który przepracował faktycznie cały rok 2007 (przepracowanie oznacza tu faktyczne wykonywanie pracy). Trzynastkę naliczoną proporcjonalnie do okresu przepracowanego w roku 2007 otrzyma natomiast ten nauczyciel, który faktycznie wykonywał pracę w 2007 r. przez co najmniej 6 miesięcy, za wyjątkiem przypadków szczególnych, określonych w art. 2 ust. 3 ustawy.
Taki pogląd potwierdził również m.in. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 25 lipca 2003 r. (sygn. akt III PZP 7/03). Zdaniem Sądu wskazana wyżej zasada proporcjonalności nie jest bezwzględna. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego u danego pracodawcy, wyłącznie pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy. Co do zasady, jeśli pracował krócej - nie dostanie "trzynastki".
Zatem do okresu zatrudnienia uprawniającego do "trzynastki" nie zalicza się czasu usprawiedliwionych nieobecności w pracy, takich jak okres przebywania na zwolnieniu lekarskim, czy przebywania na urlopie macierzyńskim.
Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach enumeratywnie wymienionych w art. 2 ust. 3 ustawy z 12 grudnia 1997 r., tj.:
1) nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem zgodnie z organizacją pracy szkoły,
2) zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące,
3) powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej,
4) rozwiązania stosunku pracy w związku z:
a) przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
b) przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
c) likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
d) likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją,
5) podjęcia zatrudnienia:
a) w wyniku przeniesienia służbowego,
b) na podstawie powołania lub wyboru,
c) w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
d) w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
e) po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej,
6) korzystania:
a) z urlopu wychowawczego,
b) z urlopu dla poratowania zdrowia,
c) przez nauczyciela z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego,
7) wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.
Wskazane jako wyjątki od ogólnej reguły przypadki należy rozumieć tu ściśle.