Dodatek motywacyjny dla rybnickich nauczycieli obniżono już w zeszłym roku - z 80 do 40 zł. Teraz - po kolejnej obniżce - będzie wynosił złotówkę. Nie dziwi fakt, że nauczyciele nową stawką są oburzeni, chcąc to zamanifestować planują zwrócenie dodatku do miejskiej kasy lub oddanie go na cele charytatywne.
Pieniądze na oświatę – rząd, samorząd czy hybryda>>
To demotywacja
Rybnicki oddział Związku Nauczycielstwa Polskiego wystosował pismo do prezydenta miasta, postulując "przyznanie godnych dodatków motywacyjnych dla nauczycieli". W liście zwraca uwagę, że praca zdalna, wbrew powszechnemu przekonaniu, tylko przysporzyła nauczycielom obowiązków.
- Praca zdalna znacznie wydłużyła czas wykonywania wszystkich czynności zawodowych i nie ułatwia ich realizacji. Warto pamiętać także, że nauczyciele nigdy nie zostali do niej przygotowani - zauważają związkowcy. - Wszystkim powinno zależeć na wysokiej jakości kształcenia kolejnych pokoleń. Ustalenie dodatku motywacyjnego na poziomie 1 zł jest upokarzające dla każdego nauczyciela - podkreślają.
Dodają, że ustalona w ten sposób kwota nie daje dyrektorom możliwości nagradzania nauczycieli za trud i wysiłek wkładany w realizację dodatkowych zadań.
- Rybniccy nauczyciele świadomi wysokości dodatków motywacyjnych przyznanych kolegom z ościennych gmin i powiatów (od 200 do 800 zł) są zdemotywowani do podejmowania jakichkolwiek dodatkowych działań - tłumaczą związkowcy.
Podwyżki finansowane z dodatków
W subwencji oświatowej nie uwzględniono wszystkich kosztów podwyższenia nauczycielskich wynagrodzeń. Samorządy oszczędzają i zdarza się, że nauczyciel, który otrzymywał podwyżki przez kilka ostatnich lat, dostaje tyle samo - lub - w skrajnych przypadkach - nawet mniej pieniędzy, bo zyskując o kilka procent większe wynagrodzenie zasadnicze, traci część dodatków.
Zarzuty, że nauczyciele sami finansują swoje podwyżki pojawiały się trzy lata temu, kiedy MEN zapowiadał zwiększenie wynagrodzeń pedagogów o 15 proc. w ciągu trzech lat, ale jednocześnie zlikwidował dodatek mieszkaniowy. - Dodatek mieszkaniowy był uprawnieniem o charakterze socjalnym, nie zaś składnikiem wynagrodzenia nauczycieli. W obecnych realiach społeczno-gospodarczych wspomniany dodatek przestał być aktualny. Jego wysokość była określana przez organy prowadzące szkoły i nierzadko ustalano go w minimalnych kwotach (np. 1 zł), co nie pozwalało na spełnianie jego funkcji socjalnej - tłumaczył resort.
Czytaj w LEX: Dodatek motywacyjny nauczycieli w okresie wakacyjnym >
MEN ujednoliciło za to kwestię dodatków za wychowawstwo - ad 1 września 2019 r. obowiązują znowelizowane przepisy dotyczące tego świadczenia. MEN realizując obietnice złożone zdecydował się na wprowadzenie minimalnej kwoty - wynosi ona 300 zł .
Brak jednolitych przepisów zarzewiem konfliktów
Takich minimalnych kwot nie ma w przypadku pozostałych dodatków - w tym dodatku motywacyjnego. Faktycznie może on więc wynosić złotówkę, co, mówiąc eufemistycznie, jest mało motywujące dla pedagoga. - Takie kwoty to skandal - mówił Prawo.pl Krzysztof Baszczyński, wiceprezes ZNP.
Sprawdź w LEX: Czy dyrektor na wniosek nauczyciela ma obowiązek uzasadniać pisemnie dodatek motywacyjny dla nauczyciela? >
Odrębnym problemem jest jednak to, że nie ma w tej kwestii jednolitych przepisów, co powoduje ogromne zróżnicowanie w tej materii. Jak mówił Prawo.pl Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich, najczęściej pedagodzy w większych miastach, dostają wyższe dodatki. - Choć zdarzają się wyjątki od tej niepisanej reguły. Na pewno dodatkami motywacyjnymi ratujemy się w przypadku nauczycieli przedmiotów ścisłych i zawodowych, bo uciekają nam do przemysłu. Słowem sztukujemy tam, gdzie są braki. A ponieważ zaczyna w ogóle brakować nauczycieli, bywają doceniani dodatkami młodzi, którym chce się chcieć – stwierdza Wójcik.
Sprawdź w LEX: Czy nauczycielce, która przechodzi na urlop dla poratowania zdrowia, należy zawiesić dodatek motywacyjny? >
Większa odpowiedzialność, lepsze pieniądze
- Kwestie wysokości dodatków od zawsze budzą dużo emocji - oceniała Małgorzata Zaradzka-Cisek, dyrektor XXI LO w Łodzi. - Część gmin płaci nauczycielom np. za udział w wycieczkach lub prowadzenie kół zainteresowań, a w innych pedagog taką pracę wykonuje niejako w ramach wolontariatu. Dochodzi też do spłaszczenia wynagrodzeń - płaca minimalna rośnie szybciej niż wynagrodzenia nauczycieli, a zatem młody pedagog często zarabia mniej więcej tyle, co woźny. Pensja dyrektora nie różni się natomiast specjalnie od wynagrodzenia nauczyciela, który realizuje więcej godzin ponadwymiarowych - tłumaczyła.
Sprawdź w LEX: Czy można obniżyć dodatek motywacyjny nauczycielowi w ciągu roku szkolnego? >
A to właśnie dodatki do wynagrodzenia miały zapobiegać takiemu zrównaniu. Tymczasem ani nie motywują, ani - jak podkreślała dyrektor Zaradzka-Cisek - nie premiują wykonywania dodatkowych obowiązków, co nie zachęca do rozwoju. - Moim zdaniem zmiana powinna pójść w kierunku likwidacji dodatku motywacyjnego i urealnienia wysokości dodatków funkcyjnych. Bez tego w konkursach na dyrektorów zgłaszać się będzie coraz mniej chętnych. Problemem będzie też wychowawstwo lub funkcja opiekuna stażu, bo - patrząc na to czysto z punktu widzenia korzyści finansowej - branie na siebie większej odpowiedzialności zwyczajnie się nie opłaca - tłumaczyła.
Sprawdź w LEX: Czy dodatek motywacyjny dla dyrektora jest obligatoryjny? >
Więcej w pensji zasadniczej
Zmiany od dawna postulują również związkowcy. ZNP chce wprowadzenia do Karty Nauczyciela zasady, że wysokości kwot średniego i zasadniczego wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, stanowią określony procent kwoty przeciętnego wynagrodzenia obowiązującej w III kwartale poprzedzającego roku budżetowego.
Czytaj w LEX: Źródła finansowania zadań oświatowych a zdolności inwestycyjne samorządów gmin >
Według ZNP należy zapisać w Karcie (art. 30 ust. 3), że średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:
- nauczyciela stażysty – 90 proc.,
- nauczyciela kontraktowego – 100 proc.,
- nauczyciela mianowanego – 125 proc.,
- nauczyciela dyplomowanego – 155 proc.
– przeciętnego wynagrodzenia w III kwartale poprzedzającego roku budżetowego, ustalanego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 39). Projekt jako inicjatywa obywatelska miał trafić do Sejmu, jednak zbieranie podpisów przerwała epidemia COVID-19.
Czytaj w LEX: Dotowanie szkół i placówek niepublicznych w okresie ograniczenia funkcjonowania oświaty - zmiany >
- Konieczne są zmiany w sposobie wynagradzania nauczycieli - mówił Krzysztof Baszczyński, wiceprezes ZNP. - Zdalna edukacja pokazała, jak kruchym systemem jest oparcie dużej części wynagrodzenia na dodatkach. Wielu nauczycieli z dnia na dzień potraciło znaczną część swojej pensji. Nie może być tak, że zasadnicza pensja pedagoga o ponad jedną trzecią odbiega od średniej wskazanej w Karcie Nauczyciela. Trzeba to jakoś rozwiązać - dodawał. Tłumaczył, że więcej składników wynagrodzenia powinno być zagwarantowanych jako pensja zasadnicza.
Sprawdź w LEX: Jak określić, które zadania mieszczą się w środkach ujętych w części oświatowej subwencji ogólnej na kształcenie specjalne? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.