Standardy kontroli zarządczej wymagają od kierownika jednostki dbałości o poziom merytoryczny i etyczny pracowników (1), co może być realizowane przez np. określenie zasad postępowania pracowników podczas wykonywania obowiązków służbowych (zasady etyki wskazane w zakresach czynności lub innych dokumentach wewnętrznych); obiektywny, otwarty i transparentny proces naboru pracowników, umożliwiający zatrudnienie najlepszych kandydatów; podnoszenie kwalifikacji pracowników. W przypadku pracowników objętych przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), mechanizmy wprowadzane przez kierownika jednostki mogą być ograniczane w zakresie regulowanym przez ten akt prawny (etyka zawodowa, odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli, nabory itp.).
Struktura organizacyjna jednostki (2) powinna być zbudowana w oparciu o zadania realizowane przez jednostkę. Każde podstawowe zadanie powinno mieć swojego "właściciela", osobę lub komórkę odpowiedzialną za planowanie, realizowanie i sprawozdawczość związaną z danym zadaniem, a także za zarządzanie ryzykiem w tym obszarze. Pracownicy powinni posiadać aktualne zakresy czynności (odpowiadające wykonywanym przez nich czynnościom) co ma zasadnicze znaczenie przy ewentualnej odpowiedzialności za nieprawidłowości z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Obowiązki powinny być przypisane zarówno pracownikom pedagogicznym jak i niepedagogicznym.
@page_break@
Planowanie działalności (3) będące elementem systemu kontroli zarządczej dotyczy w jednostkach oświatowych przede wszystkim działalności oświatowej, stąd w system planowania działalności budowany przez kierownika jednostki włączeni są przede wszystkim pracownicy pedagogiczni.
Standardy kontroli zarządczej wskazują także kierownikowi jednostki sposób zarządzania ryzykiem (4). Identyfikacja i analiza ryzyka poprzedza, (a przynajmniej powinna) wprowadzenie każdego mechanizmu kontroli zarządczej w jednostce.
To, co wielu uważa za sedno kontroli zarządczej - czyli przepisy wewnętrzne - jest jedynie efektem właściwego zarządzania ryzykiem (eliminowanie ryzyka poprzez działanie – czyli prowadzenie odpowiednich mechanizmów). Zarządzanie ryzykiem daje jeden podstawowy pozytywny skutek, a mianowicie zapewnia kierownikowi jednostki wiedzę niezbędną do zarządzania jednostką oraz jest podstawą do uzasadnienia wprowadzania odpowiednich mechanizmów – lub ich niewprowadzania (gdy zarządzanie ryzykiem pokazuje, że nie są potrzebne). W ten sposób należy rozumieć adekwatność i skuteczność kontroli zarządczej. Kontrola zarządcza jest adekwatna i skuteczna gdy wprowadzane mechanizmy są potrzebne (adekwatne) tj. wprowadzane tam gdzie występują ryzyka i skuteczne, tj. eliminują występujące ryzyka. Zarządzanie ryzykiem dotyczy działalności podstawowej jednostki sektora finansów publicznych, stąd w jego przebieg i organizację włączeni powinni być także pracownicy pedagogiczni.
Jest to fragment komentarza praktycznego opublikowanego w serwisie Prawo Oświatowe/ABC>>