Czy obecnie praca nauczyciela jest pracą w szczególnym charakterze? Czy nauczyciel zatrudniony w szkole podstawowej lub gimnazjum prowadzonym przez gminę np. od 1 września 2009 r. do 31 stycznia 2010 r. wykonywał pracę w szczególnym charakterze? Czy sporządzając świadectwo pracy dla takiego nauczyciel należy wykazać ten okres w ust. 4 pkt 8 świadectwa pracy?
Obecnie praca nauczyciela szkoły prowadzonej przez samorząd, wykonywana po 1 stycznia 2009 r. nie jest wyszczególniona w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) - dalej u.e.p..
Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik do u.e.p. W ustawie tej nie zostali wyszczególnieni nauczyciele szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez samorządy. Spośród dotychczasowych rodzajów prac zachowane zostały tylko prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Jednocześnie obowiązujące przepisy przewidują zachowanie uprawnień przez pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze przed dniem wejścia w życie u.e.p. (czyli przed 1 stycznia 2009 r.) w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 u.e.p. lub art. 32 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) - dalej u.f.u.s.

W myśl art. 32 i art. 33 u.f.u.s. do osób wykonujących prace w szczególnym charakterze zalicza się nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.). Powyższe oznacza, iż każda praca nauczycielska wykonywana do 2009 r. jest pracą w szczególnym charterze. Natomiast wykonywana po dniu 1 stycznia 2009 r. nie zalicza się już do takich prac (z wyjątkiem prac wyszczególnionych w u.e.p. i przywołanych wyżej - art. 3 u.e.p.).
Zgodnie z u.e.p. pracodawca zobowiązany jest prowadzić rejestr stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a także ewidencję pracowników wykonujących te prace (art. 41 u.e.p.). Obowiązkiem pracodawcy jest również powiadomić pracownika o dokonaniu wpisu do takiej ewidencji. Pierwsze zgłoszenie dotyczące pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy o szczególnym charakterze pracodawca przekazuje do ZUS w 2011 r. Do czasu przekazania zgłoszenia do ubezpieczenia z tytułu wykonywania pracy o szczególnym charakterze, pracodawca jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń o okresach pracy o szczególnym charakterze (art. 50 u.e.p.).

Natomiast punkt w świadectwie pracy dotyczący wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wprowadzony został przede wszystkim dla celów potwierdzania okresów zatrudnienia pracownika przy wykonywaniu prac w szczególnych warunkach, których rodzaje wymienione są w wykazach A i B stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 z późn. zm.).

Agnieszka Kosiarz