Czy można nadać stopień nauczyciela kontraktowego pracownikowi zatrudnionemu w trakcie roku szkolnego do nauczania przedmiotów zawodowych, uznając jego znaczący dorobek po 15 latach pracy w zakładzie przemysłowym?
Pracownik nie ma przygotowania pedagogicznego, nie chciałby także być zatrudniony na podstawie Kodeksu pracy.
Stopień nauczyciela kontraktowego, może być nadany jeśli nauczyciel zostaje zatrudniony zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, posiada co najmniej 5-letni staż pracy i dyrektor uzna jego dorobek zawodowy. Nauczyciel, który nie posiada przygotowania pedagogicznego, nie może uzyskać stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa ponieważ nie posiada kwalifikacji do pracy na stanowisku nauczyciela przedmiotów zawodowych.
Zgodnie, bowiem art. 9a ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674) - dalej KN, nauczyciele akademiccy legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej lub osoby posiadające co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy uzyskują z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego.
Oczywiście warunkiem uzyskania przez nauczyciela stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa na podstawie art. 9a ust. 3 KN jest zatrudnienie zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Zgodnie bowiem z przepisami art. 9 ust. 1 pkt 1 KN stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje. W myśl przepisów § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudniać nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.), kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela praktycznej nauki zawodu w szkołach zasadniczych i średnich zawodowych, a także w zasadniczych szkołach zawodowych, liceach profilowanych, technikach i szkołach policealnych, w tym również w szkołach w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, posiada osoba, która:
1) ma kwalifikacje określone w § 2 ww. rozporządzenia (studia wyższe magisterskie i zawodowe),
2) legitymuje się dyplomem ukończenia pedagogicznego studium technicznego, lub
3) posiada świadectwo dojrzałości technikum lub szkoły równorzędnej odpowiedniego kierunku - wraz z potwierdzeniem uzyskania tytułu zawodowego, zgodnego z rodzajem prowadzonych zajęć, i przygotowanie pedagogiczne, a ponadto:
a) ukończyła kurs z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) ma co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, lub tytuł robotnika (pracownika) wykwalifikowanego albo
4) posiada tytuł mistrza w zawodzie, którego będzie nauczać, i przygotowanie pedagogiczne.
Odrębnym zagadnieniem jest zatrudnienie na stanowisku nauczyciela osoby nieposiadającej kwalifikacji, w tym przygotowania pedagogicznego. Dyrektor szkoły może, ale tylko w szczególnych przypadkach, zatrudnić nauczyciela nieposiadającego wymaganych kwalifikacji. W myśl przepisami art. 10 ust. 9 KN w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska. Jednakże z zastrzeżeniem, że do takich nauczycieli nie stosują się przepisy rozdziału 3a KN (Awans zawodowy nauczycieli - a więc także przepis dotyczący nadawania stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa - art. 9a ust. 3), a do celów płacowych są oni traktowani jak nauczyciele stażyści (art. 10 ust. 10 KN).
Zgodnie natomiast, z art. 10 ust. 3 KN w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą, o której mowa w ust. 2, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. W przypadku gdy nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych, z nauczycielem może być zawarta umowa o pracę na kolejny jeden rok szkolny. Staż wymagany do ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego przedłuża się do czasu uzyskania przygotowania pedagogicznego.
Niemniej jednak, każdą tego typu sprawę należy zbadać indywidualnie. Dlatego tak jak i w przypadku jakichkolwiek innych wątpliwości dotyczących awansu, wymagających rozstrzygnięcia prawnego należy zawrócić się z prośbą o rozstrzygnięcie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad placówką. Ponieważ zgodnie z przepisami art. 9h ust. 1 pkt 1 KN nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez dyrektorów szkół, organy prowadzące szkoły oraz powołane przez nie komisje - sprawuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
Jan Chojnacki
Pracownik nie ma przygotowania pedagogicznego, nie chciałby także być zatrudniony na podstawie Kodeksu pracy.
Stopień nauczyciela kontraktowego, może być nadany jeśli nauczyciel zostaje zatrudniony zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, posiada co najmniej 5-letni staż pracy i dyrektor uzna jego dorobek zawodowy. Nauczyciel, który nie posiada przygotowania pedagogicznego, nie może uzyskać stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa ponieważ nie posiada kwalifikacji do pracy na stanowisku nauczyciela przedmiotów zawodowych.
Zgodnie, bowiem art. 9a ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674) - dalej KN, nauczyciele akademiccy legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej lub osoby posiadające co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy uzyskują z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego.
Oczywiście warunkiem uzyskania przez nauczyciela stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa na podstawie art. 9a ust. 3 KN jest zatrudnienie zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Zgodnie bowiem z przepisami art. 9 ust. 1 pkt 1 KN stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje. W myśl przepisów § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudniać nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.), kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela praktycznej nauki zawodu w szkołach zasadniczych i średnich zawodowych, a także w zasadniczych szkołach zawodowych, liceach profilowanych, technikach i szkołach policealnych, w tym również w szkołach w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, posiada osoba, która:
1) ma kwalifikacje określone w § 2 ww. rozporządzenia (studia wyższe magisterskie i zawodowe),
2) legitymuje się dyplomem ukończenia pedagogicznego studium technicznego, lub
3) posiada świadectwo dojrzałości technikum lub szkoły równorzędnej odpowiedniego kierunku - wraz z potwierdzeniem uzyskania tytułu zawodowego, zgodnego z rodzajem prowadzonych zajęć, i przygotowanie pedagogiczne, a ponadto:
a) ukończyła kurs z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) ma co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie, którego będzie nauczać, lub tytuł robotnika (pracownika) wykwalifikowanego albo
4) posiada tytuł mistrza w zawodzie, którego będzie nauczać, i przygotowanie pedagogiczne.
Odrębnym zagadnieniem jest zatrudnienie na stanowisku nauczyciela osoby nieposiadającej kwalifikacji, w tym przygotowania pedagogicznego. Dyrektor szkoły może, ale tylko w szczególnych przypadkach, zatrudnić nauczyciela nieposiadającego wymaganych kwalifikacji. W myśl przepisami art. 10 ust. 9 KN w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska. Jednakże z zastrzeżeniem, że do takich nauczycieli nie stosują się przepisy rozdziału 3a KN (Awans zawodowy nauczycieli - a więc także przepis dotyczący nadawania stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa - art. 9a ust. 3), a do celów płacowych są oni traktowani jak nauczyciele stażyści (art. 10 ust. 10 KN).
Zgodnie natomiast, z art. 10 ust. 3 KN w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą, o której mowa w ust. 2, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. W przypadku gdy nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych, z nauczycielem może być zawarta umowa o pracę na kolejny jeden rok szkolny. Staż wymagany do ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego przedłuża się do czasu uzyskania przygotowania pedagogicznego.
Niemniej jednak, każdą tego typu sprawę należy zbadać indywidualnie. Dlatego tak jak i w przypadku jakichkolwiek innych wątpliwości dotyczących awansu, wymagających rozstrzygnięcia prawnego należy zawrócić się z prośbą o rozstrzygnięcie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad placówką. Ponieważ zgodnie z przepisami art. 9h ust. 1 pkt 1 KN nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez dyrektorów szkół, organy prowadzące szkoły oraz powołane przez nie komisje - sprawuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
Jan Chojnacki