Pytanie
Powiat zwrócił się do naszej gminy z wnioskiem o podpisanie porozumienia w sprawie prowadzenia przez powiat przedszkola specjalnego, w oparciu o art. 5b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - dalej u.s.o.
Czy burmistrz może podpisać takie porozumienie bez upoważnienia go przez radę miejską czy potrzebna jest uchwała upoważniająca go?
Proszę o wskazanie podstawy prawnej dalszych działań gminy w tym zakresie.
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 1 lutego 2012 r.
Rada gminy powinna upoważnić burmistrza do zawarcia porozumienia w sprawie założenia i prowadzenia przez powiat konkretnego przedszkola specjalnego. Nie może to być porozumienie w sprawie przekazania zadania własnego w postaci prowadzenia przedszkola specjalnego. Gmina nie może bowiem cedować swoich zadań własnych na organ wyższego stopnia – tj. powiat.
Uzasadnienie
Stosownie do zapisu art. 5 ust. 5b u.s.o., jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić szkoły i placówki, których prowadzenie nie należy do ich zadań własnych, po zawarciu porozumienia z jednostką samorządu terytorialnego, dla której prowadzenie danego typu szkoły lub placówki jest zadaniem własnym, a w przypadku szkół artystycznych - z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Kwestię zawierania porozumień regulują przepisy ustrojowe, tj. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) - dalej u.s.g. Przepisy u.s.g. dopuszczają wykonywanie przez gminę zadań z zakresu administracji rządowej, spraw należących do właściwości powiatu czy województwa, a także przewidują możliwość zawierania porozumień międzygminnych.
W kontekście wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 r. (wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2010 r. I OSK 1140/09, Lex nr 594919) porozumienie, o którym mowa w art. 5 ust. 5b u.s.o. nie odnosi się do zadań publicznych ze sfery działalności oświatowej, lecz do konkretnej szkoły czy placówki. Innymi słowy, możliwe jest założenie i prowadzenie szkoły bądź placówki przez powiat spoza zakresu obowiązkowych zadań publicznych tej jednostki samorządu terytorialnego bez konieczności przekazania przez gminę zadania własnego w tym zakresie. Treść u.s.g. nie uprawnia gminy do powierzenia wykonywania należących do niej zadań publicznych powiatowi czy województwu.
Z treści uzasadnienia wynika, że ustawodawca tej możliwości nie wiąże z przekazaniem zadania, lecz z porozumieniem co do założenia i prowadzenia określonej szkoły czy placówki. Gmina w ramach wykonywania zadań własnych w zakresie zakładania i prowadzenia szkół i placówek może wyrazić zgodę w drodze porozumienia zawartego z powiatem na założenie i prowadzenie przez tę jednostkę samorządu terytorialnego konkretnego przedszkola specjalnego. Taka działalność gminy będzie działalnością stanowiącą wykonywanie przydzielonych jej zadań publicznych w zakresie oświaty.
Podstawą upoważnienia wydanego przez radę gminy powinien być więc zapis art. 18 ust. 1 u.s.g., zgodnie z którym, do wyłącznej właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Agata Piszko