Od 8 marca jako niezgodny z Konstytucją nie obowiązuje już przepis uprawniający ZUS do zmiany na niekorzyść świadczeniobiorcy decyzji przyznającej emeryturę lub rentę. W związku z tym ZUS wyjaśnia, w jakich sytuacjach osoba zainteresowana może wnioskować o wznowienie postępowania w sprawie, w której taka decyzja została wydana.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 114 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest niezgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji. Na podstawie tego przepisu ZUS mógł wydać decyzję odmawiającą prawa do wcześniej przyznanego świadczenia lub obniżającą jego wysokość, jeżeli uznał, że przedłożone dowody nie dawały podstaw do ustalenia takiego prawa.
W związku z tym ZUS informuje, że w sprawie, w której - po uprawomocnieniu się decyzji - organ rentowy stwierdził, że przedłożone dowody nie dawały podstaw do ustalenia prawa do emerytury lub renty albo ich wysokości - wskutek czego wydał nową decyzję odmawiającą prawa do świadczenia lub obniżającą jego wysokość, osoba zainteresowana może:
- wnieść do organu rentowego skargę o wznowienie postępowania; zainteresowany może to uczynić w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego (tj. do 8 kwietnia), jeżeli decyzja organu rentowego nie była przedmiotem postępowania odwoławczego przed sądem powszechnym, a od jej doręczenia nie minęło 5 lat - na podstawie art. 145a k.p.a.;
- żądać wznowienia postępowania administracyjnego, adresując skargę o wznowienie postępowania do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, albo do sądu wyższej instancji, jeżeli zaskarżono wyroki sądów różnych instancji, w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego (tj. do 8 czerwca), jeżeli decyzja organu rentowego była przedmiotem postępowania odwoławczego przed sądem powszechnym, które zakończyło się wydaniem prawomocnego wyroku (art. 4011, 405 i 407 k.p.c.).
Wznowienie postępowania dotyczy wyłącznie tych osób, w przypadku których na skutek błędu organu rentowego niezasadnie zostało przyznane świadczenie lub jego wysokość została zawyżona, a następnie - po wznowieniu postępowania na podstawie art. 114 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS - Oddział ZUS wydał decyzję o braku prawa do świadczenia lub o ustaleniu go w niższej wysokości.
Z uwagi na to, że składane są skargi o wznowienie postępowania przez osoby, których sprawy nie podlegały rozpatrzeniu w oparciu o art. 114 ust. 1a ww. ustawy, ZUS informuje, że ww. tryb wznawiania postępowania nie dotyczy przypadków, w których:
- oddział ZUS załatwiając wniosek o przyznanie świadczenia wydał decyzję odmowną, np. wobec braku wymaganego stażu pracy albo odmówił przeliczenia podstawy wymiaru z uwagi na to, że zostały wskazane zarobki nie podlegające uwzględnieniu przy ustalaniu tej podstawy,
- organ rentowy stwierdził brak prawa do świadczenia lub obniżył jego wysokość, np. wskutek korekty świadectwa pracy, czy też zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach ZUS Rp-7, dokonanej przez płatnika składek,
- upłynęło 5 lat od doręczenia decyzji o odmowie niezasadnie przyznanego świadczenia lub obniżenia jego wysokości.
ZUS podkreśla, że przedstawiony tryb nie dotyczy również spraw, w których organ rentowy stwierdził brak prawa do świadczenia lub ustalił je w niższej wysokości wskutek przedłożenia nowych dowodów lub ujawnienia okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokość (na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).
Źródło: www.zus.pl, stan z dnia 28 marca 2012 r.