Na mocy ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw doszło do nowelizacji znacznej części przepisów kodeksu postępowania cywilnego, w tym przepisów dotyczących postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Czytaj: Duża reforma procedury cywilnej 2019 - zmiany już wchodzą w życie​>>
 

Postępowanie uproszczone 

Nowelizacja przepisów zawiera doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, które nie będą mogły być rozpoznane w postępowaniu uproszczonym. Aktualnie nie istniały obostrzenia podmiotowe, toteż postępowania uproszczone mogło dotyczyć pracowników i pracodawców, nakładając się proceduralnie na postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Zmieniony przepis jednoznacznie wskazuje, które ze spraw zostały wyłączone od rozpoznania w trybie uproszczonym, m.in. sprawy z zakresu prawa pracy rozpoznawane z udziałem ławników (tj. sprawy wskazane w art. 47 § 2 pkt 1 k.p.c.). 

 

Zmiany w kpc mają wpływ na postępowanie odrębne z sprawach z zakresu prawa pracy

Znaczna część zmian, które zostały uchwalone w odniesieniu do procesu, będzie miała przełożenie na postępowanie odrębne w sprawach z zakresu prawa pracy. Wprowadzenie postępowania przygotowawczego w procesie cywilnym będzie miało znaczenie również w przypadku spraw z zakresu prawa pracy. Co do zasady: rozstrzygnięcie znacznej części spraw, powinno nastąpić już na pierwszym posiedzeniu. Niewątpliwie, głównym celem postępowania przygotowawczego będzie dążenie do zawarcia ugody bądź przystąpienie do mediacji, ewentualnie sporządzenie planu rozprawy. 

Czytaj w LEX: Mediacja po reformie KPC >

 

Mniej rygorystyczne podejście do braków formalnych i merytorycznych pozwu 

Ustawodawca zaproponował mniej restrykcyjne podejście do braków formalnych i merytorycznych pozwu, wskazując, iż wezwanie do uzupełnienia braków pisma procesowego następuje wtedy, gdy przedmiotowe braki uniemożliwiają przeprowadzenie postępowania przygotowawczego z udziałem strony wnoszącej pismo. 

Czytaj także: Prof. Bilewska: Przedsiębiorcom będzie w sądzie trudniej>>
 

Ocena sądu zamiast opinii biegłego 

Nowe regulacje wskazują, że zasięgnięcie opinii biegłego nie jest konieczne, w sytuacji gdy sąd uzna, że dokona samodzielnej oceny ustalenia zasadności lub wysokości świadczenia przy zastosowaniu wiadomości specjalnych. Bez wątpienia tego rodzaju rozwiązanie, może budzić zastrzeżenia, gdyż znaczna część spraw, będących przedmiotem rozpoznania sądu dot. rent bądź zasiłków, toteż wątpliwym pozostaje czy sąd będzie dysponował wiadomościami specjalnymi, które umożliwią prawidłowe rozpoznanie sprawy. 

Czytaj w LEX: Postępowanie pojednawcze po reformie KPC >

 

Sprawy o przywrócenie do pracy

Jedną z największych zmian, która budzi różnorakie emocje, jest przepis wskazujący, że sąd pierwszej instancji, jeśli uzna zwolnienie za bezprawne, skutecznie może nakazać dalsze zatrudnianie zwolnionego pracownika bez czekania na prawomocne orzeczenie.

Czytaj: Ekspert Lewiatana: Niebezpieczne blokowanie rozwiązania umowy na czas procesu>>

Wprowadzenie tej regulacji będzie skutkowało tym, że pracownik będzie mógł kontynuować zatrudnienie do momentu prawomocnego orzeczenia, a nie jak dotychczas czekać na takowe nawet kilka lat bez możliwości kontynuowania pracy, nawet gdy sąd pracy w pierwszej instancji uzna zwolnienie za bezpodstawne. Nowelizacja co do zasady, ma skrócić czas, w którym pokrzywdzonemu pracownikowi przywrócone zostanie zatrudnienie. 

Czytaj w LEX: Nowe zasady doręczania pism procesowych po reformie postępowania cywilnego z lipca 2019 r.  >

Z drugiej jednak strony, pojawia się pytanie: co w sytuacji, gdy sąd drugiej instancji uzna, że zwolnienie było prawidłowe? Pracodawca będzie mógł się domagać odszkodowania od Skarbu Państwa. Nowelizacja przepisów kodeksu jest sukcesem związków zawodowych, która od lat zabiegała o zmiany idące w kierunku zwiększenia ochrony praw pracowniczych. Pracodawca z definicji ma bowiem lepszą od pracownika pozycję także tę procesową.

Czytaj w LEX: Nowe obowiązki referendarzy sądowych w związku z reformą KPC >

 

Zniesienie opłat pobieranych w sprawach pracowniczych, wzrost niektórych opłat sądowych

W sprawach z zakresu prawa pracy pobierana będzie opłata podstawowa w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i to tylko od pracodawcy. Do tej pory ww. symboliczną opłatę musiał uiścić także pracownik (od ww. pism nie będzie też musiał pracownik wnosić opłaty 30 zł w sprawach w zakresu ubezpieczeń społecznych, jeżeli składał odwołanie).

Czytaj w LEX: Zmiany w postępowaniu odwoławczym w związku z reformą KPC >

Podobnie jak dotychczas w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 zł pobierana będzie opłata stosunkowa (nadal 5 proc.) od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych - od pracownika i od pracodawcy.

Zobacz w LEX: Kalkulator opłat sądowych po reformie KPC >

 

Pozytywne zmiany i jedna wątpliwość

Naczelnym celem, jaki przyświecał projektodawcom, było przeciwdziałanie przewlekłości, obstrukcji procesowej.  Wydaje się, iż większość zmian w odniesieniu do spraw z zakresu prawa pracy należy ocenić pozytywnie. Jedynie, kwestie dotyczące przywrócenia pracownika do pracy w przypadku nieprawomocnego orzeczenia sądu I instancji budzą znaczne zastrzeżenia, m.in. z punktu widzenia pracodawcy. 

Autor: Justyna Gunia, radca prawny w AXELO Prawo i Podatki dla Biznesu

Zobacz w LEX:

Zmiany w postępowaniu dowodowym w związku z nowelizacją KPC >

Zarzut potrącenia po nowelizacji KPC >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.