Czy rodzice dziecka - pracownicy etatowi - mogą otrzymać jednocześnie zwolnienie lekarskie na chore małoletnie dziecko/dzieci?
Jeśli tak, to czy rodzic(e) może zwolnienie wykorzystać tylko w części (np. 2 dni z 5)?
Pytanie pochodzi z Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedź: zasadniczo rodzice chorego dziecka nie powinni otrzymać zwolnienia lekarskiego z tytułu konieczności sprawowania nad nim opieki na ten sam okres. Jeden z rodziców może jednak zrezygnować z osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem i w takim przypadku takie zwolnienie może być wystawione na rzecz drugiego rodzica. Oznacza to, że rodzic może wykorzystać zwolnienie lekarskie tylko w części.
Uzasadnienie: zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
1) dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
b) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
c) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne,
2) chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
3) innym chorym członkiem rodziny (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159 z późn. zm.) - dalej u.ś.p.). Dowodem stwierdzającym konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny jest zaświadczenie lekarskie (art. 53 ust. 1 u.ś.p.). Należy jednak pamiętać, że za wyjątkiem opieki sprawowanie nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat, zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny (art. 34 u.ś.p.).
Zgodnie ze stanowiskiem ZUS za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym mogącego zapewnić opiekę nie uważa się:
1) osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
2) osoby chorej, 3) osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie,
4) osoby prowadzącej gospodarstwo rolne,
5) pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie,
6) osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, która nie może regulować swojego czasu pracy w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy),
7) osoby niezobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia ona sprawowania opieki. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu bez tzw. okresu wyczekiwania (art. 35 ust. 2 u.ś.p.). W przypadku opieki nad dzieckiem prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, ale zasiłek ten wypłaca się tylko jednemu z rodziców, a mianowicie temu rodzicowi, który wystąpi o wypłatę zasiłku opiekuńczego za dany okres. Tym samym zasadniczo rodzice chorego dziecka nie powinni otrzymać zwolnienia lekarskiego na ten sam okres. Możemy jednak mieć również do czynienia z sytuacją, że rodzice posiadają dwójkę chorych dzieci, z których jedno przebywa w szpitalu, a drugie w domu i w związku z tym zachodzi konieczność osobistego sprawowania opieki przez obydwoje rodziców. W takiej sytuacji zwolnienie lekarskie na ten sam okres mogą otrzymać obydwoje rodzice. Jeden z rodziców może zrezygnować z osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem i w takim przypadku zwolnienie lekarskie może być wystawione na rzecz drugiego rodzica, który przejmie sprawowanie opieki nad chorym dzieckiem. Możne również wystąpić sytuacja, w której konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem ustanie przed upływem ostatniego dnia okresu, na który zostało wystawione zwolnienie lekarskie. W konsekwencji należy przyjąć, że istnieje możliwość wykorzystania przez rodzica zwolnienia lekarskiego stwierdzającego konieczność sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem jedynie w części.
