SN: Zasiłek chorobowy na zleceniu po ustaniu etatu

Sąd Najwyższy rozstrzygnie w uchwale problem osób, które przebywały na zwolnieniu chorobowym po ustaniu umowy o pracę, ale zatrudnione były na umowie zlecenia w pierwszych dniach tej niezdolności. Miały możliwość opłacania dobrowolnie składek, ale nie skorzystały z tej szansy.

Do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego wpłynęły dwa zagadnienia prawne dotyczące tego samego problemu.

Czytaj w LEX Kadry: Czy w przypadku choroby podatnik ma te same uprawnienia jakby był zgłoszony i opłacał ZUS duży i chorobowe będzie wyliczane od podstawy dużego ZUS?

Problem sprowadzał się on do pytania, czy osoba, która stała się z niezdolna do pracy, ale posiadała w pierwszych dniach tej niezdolności tytuł do objęcia dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym, nie nabywa zasiłku chorobowego za cały okres trwania choroby po ustaniu ubezpieczenia? Czy tylko za okres, w którym kontynuowała działalność zarobkową?

ZUS odmawia wypłaty zasiłku

ZUS odmówił Joannie K. wypłacenie zasiłku chorobowego. Podstawą decyzji ZUS było ustalenie, że po ustaniu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego 11 września 2015 r., wnioskodawczyni posiadała tytuł do objęcia jej dobrowolnym ubezpieczeniem, jakim była wykonywana umowa zlecenia. Joanna K. zaskarżyła decyzję, wnosząc o przyznanie jej zasiłku chorobowego.

Sąd Rejonowy 20 czerwca 2017 r. zmienił zaskarżone decyzje i przyznał skarżącej prawo do zasiłku chorobowego za okres od 20 lutego 2016 r. do 10 marca 2016 r.

Depresja po śmierci syna

Joanna K. była pracownikiem Przedsiębiorstwa Produkcyjno–Usługowego. Wynagrodzenie ze stosunku pracy nie wystarczało Joannie K. na utrzymanie i pomagał jej syn. Po śmierci syna zawarła ona 1 kwietnia 2015 r. umowę zlecenia ze spółką z o.o. w B. Na podstawie tej umowy świadczyła usługi kasjerki w sklepie.

Ostatnia umowa zlecenia została podpisana 31 sierpnia 2015 r.  do 30 września 2015 r.

Od marca 2014 r. odwołująca leczyła się z powodu depresji, na którą zachorowała po śmierci syna. Była niezdolna do pracy nieprzerwanie przez 7 miesięcy do marca 2016 r., co zostało potwierdzone zwolnieniami lekarskimi.

We wrześniu 2015 r. umowa o pracę Joanny K. z Przedsiębiorstwem Produkcyjno –Usługowym została rozwiązana na podstawie porozumienia stron.

Pracodawca nie widział możliwości dalszego zatrudnienia odwołującej z powodu jej częstych pomyłek, a odwołująca nie była w stanie efektywnie pracować z uwagi na zły stan zdrowia.

Po otrzymaniu zwolnienia lekarskiego Joanna K. zadzwoniła do pracownicy tłumacząc, że nie może przyjść do pracy. Została poinformowana, że jeżeli może chodzić, to musi przyjść do pracy i wywiązać się z umowy zlecenia, gdyż obowiązuje ją grafik. Zapewniono ją, że przebywanie na zwolnieniu lekarskim nie spowoduje problemów, ponieważ została zgłoszona do ZUS.

Czytaj w LEX Kadry: Czy urlop macierzyński przerywa okres zasiłkowy?

Przyznanie zasiłku

Sąd I instancji powziął wątpliwość, czy odwołująca powinna mieć prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego za okres, w którym nie kontynuowała już działalności zarobkowej, a nadal była niezdolna do pracy, w sytuacji, gdy przez pewien okres po ustaniu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia pracowniczego wykonywała czynności zarobkowe.

W ocenie Sądu Rejonowego zagadnienie to powinno być rozstrzygnięte na korzyść odwołującej i przyznał jej zasiłek.

Różne interpretacje ZUS i sądów

Sąd Okręgowy stwierdził, że należy zastosować art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, który stanowi, że zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Jednak interpretacje sądów i organów ZUS różnią się co do interpretacji tego przepisu. Rozbieżności te, oraz ich konsekwencje w postaci wydawania skrajnie różnych orzeczeń w tożsamych stanach faktycznych, uzasadniają w ocenie Sądu Okręgowego przedstawienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu pytania.

Sygnatura akt III UZP 7/18 i III UZP 5/18