Za podróż służbową trwającą powyżej 12 godzin przysługuje dieta w pełnej wysokości

Kwestie związane z rozliczaniem czasu pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach przedstawicieli handlowych były przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego. W określonych przypadkach czas pracy rozpoczyna się od wyjazdu z mieszkania pracownika,wyjaśnia Joanna Kaleta, ekspertSerwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Pytanie pochodzi z 

Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

Pracownicy - przedstawiciele handlowi - pracują w siedzibie pracodawcy od 7:00 do 15:00, a w razie potrzeby 1-2 razy w tygodniu wyjeżdżają z wizytą handlową do klientów. Pracownik handlowy, prowadząc samochód służbowy, wyjeżdża z siedziby firmy do klienta o 6:00 i towarzyszy mu drugi przedstawiciel. Na miejsce dojeżdżają o godz. 11:00, do 14:00 trwają rozmowy z klientem, do siedziby pracodawcy wracają o 19:00.

Jak rozliczyć pracownikom handlowym czas pracy w podróży służbowej?

W jaki sposób należy rozliczyć czas pracy pracowników po godz. 15.00 oraz jaka dieta powinna być wypłacana?

Odpowiedź: we wskazanym w pytaniu przypadku czas powrotu obu pracowników do siedziby pracodawcy, przypadający po godzinie 15.00, powinien być wliczony do ich czasu pracy.

Z tytułu podróży służbowej trwającej ponad 12 godzin pracownikowi przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Uzasadnienie: zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p., czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym wyznaczonym do tego miejscu. Czasu pracy nie wiąże się zatem tylko z czasem realnego, efektywnego świadczenia pracy, lecz również z czasem pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym wyznaczonym miejscu.

Kwestie związane z rozliczaniem czasu pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach przedstawicieli handlowych były przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 3 grudnia 2008 r., I PK 107/2008, stwierdził że czas pracy w rozumieniu art. 128 k.p. rozpoczyna się od wyjazdu z mieszkania pracownika handlowego w sytuacji, gdy pracodawca nie zorganizował dla niego żadnego miejsca, które mogłoby być traktowane jako zamiejscowa siedziba pracodawcy, a praca polegała w całości na wykonywaniu zadań w placówkach handlowych, do których pracownik dojeżdżał samochodem z zajmowanego przez siebie mieszkania. Czas ten obejmuje również powrót do mieszkania po wykonaniu zasadniczego zadania pracowniczego.

Tym bardziej zatem, co znajduje potwierdzenie zarówno w judykaturze jak też w orzecznictwie, w przypadku gdy miejscem rozpoczęcia i zakończenia zadania służbowego jest siedziba pracodawcy cały czas przypadający od godziny wyjazdu pracownika z siedziby pracodawcy do godziny powrotu do niej stanowi czas pracy pracownika.

W tym przypadku, mając powyższe na uwadze, w taki sam sposób powinien zostać rozliczony czas pracy obu pracowników, bez względu na fakt, iż samochód prowadził tylko jeden z nich.

A zatem czas powrotu z miejsca delegacji obu pracowników – przedstawicieli handlowych, przypadający po godz. 15.00 (tj. po godzinie ich normalnej pracy) podlega zaliczeniu do czasu pracy, powodując pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Z tytułu powstałej pracy nadliczbowej pracownikom przysługuje albo wynagrodzenie powiększone o 50% dodatek (zgodnie z art. 1511 k.p.), albo czas wolny od pracy (zgodnie z art. 1512 k.p.).

Z tytułu podróży służbowej trwającej ponad 12 godzin pracownikowi przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Zgodnie z § 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, które w braku wewnętrznych uregulowań stosuje się również do pracodawców prywatnych, dieta w czasie podróży krajowej jest przeznaczona na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia i wynosi 30 zł za dobę podróży.

Należność z tytułu diet oblicza się za czas od rozpoczęcia podróży krajowej (wyjazdu) do powrotu (przyjazdu) po wykonaniu zadania służbowego w następujący sposób:

1) jeżeli podróż trwa nie dłużej niż dobę i wynosi:

a) mniej niż 8 godzin - dieta nie przysługuje,

b) od 8 do 12 godzin - przysługuje 50% diety,

c) ponad 12 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości;

2) jeżeli podróż trwa dłużej niż dobę, za każdą dobę przysługuje dieta w pełnej wysokości, a za niepełną, ale rozpoczętą dobę:

a) do 8 godzin - przysługuje 50% diety,

b) ponad 8 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Dieta nie przysługuje:

1) za czas delegowania do miejscowości pobytu stałego lub czasowego pracownika oraz w przypadkach, o których mowa w § 10  rozporządzenia;

2) jeżeli pracownikowi zapewniono bezpłatne całodzienne wyżywienie.

Kwotę diety, o której mowa wyżej , zmniejsza się o koszt zapewnionego bezpłatnego wyżywienia, przyjmując, że każdy posiłek stanowi odpowiednio:

1) śniadanie - 25% diety;

2) obiad - 50% diety;

3) kolacja - 25% diety.

Tym samym z uwagi na godzinę rozpoczęcia (6.00) i zakończenia (19.00) podroży służbowej, zakładając że pracodawca nie zagwarantował pracownikom wyżywienia, wskazać należy, że pracownikom przysługuje dieta w pełnej wysokości wynosząca 30 zł.